Niebawem Grenouille wydawał mu się wprawdzie nadal człowiekiem niezwykle uzdolnionym węchowo, ale już nie drugim Frangipanim albo zgoła czarnoksiężnikiem, a Grenouille'owi było to na rękę. Fachowe maniery słu­żyły mu w charakterze maski. Usypiał niejako Baldinie­go wzorową skrupulatnością przy ważeniu składników, przy potrząsaniu kolbą, przy skrapianiu białej chustecz­ki probierczej. Umiał nią strzepywać i przesuwać pod nosem już niemal równie zręcznie i elegancko jak sam mistrz. I sporadycznie, w dobrze odmierzonych odstę­pach czasu popełniał błędy tego rodzaju, by Baldini mu­siał je dostrzec: zapominał o przecedzeniu, źle ustawiał wagę, wypisywał w jakiejś formule bezsensownie wyso­ki procent tynktury ambrowej... i pozwalał, by mu wy­tknięto błąd, aby go zaraz sumiennie skorygować. Dzięki temu udawało mu się ukołysać Baldiniego ziudzeniem, że koniec końców wszystko jest w porządku. Nie chciał zresztą starego wcale oszukiwać. Chciał się od niego naprawdę czegoś nauczyć. Nie mieszania pachnideł, nie samego komponowania zapachów - jasne, że nie! W tej dziedzinie nie było nikogo, kto mógłby go czegoś na­uczyć, a dostępne w składzie Baldiniego ingrediencje nie wystarczyłyby, aby zrealizować jego wyobrażenia o naprawdę wybitnych perfumach. To, co mógł zrobić u Baldiniego, było igraszką w porównaniu z aromata­mi, jakie nosił w sobie i jakie zamierzał kiedyś urzeczy­wistnić. Do tego jednak - tyle już wiedział - musiały być spełnione dwa warunki: po pierwsze, pozory mie­szczańskiej egzystencji; przynajmniej stopień czeladni­czy, co pozwoli mu bezpiecznie oddawać się własnym namiętnościom i spokojnie dążyć do własnych celów. Po drugie - znajomość fachowych reguł sporządzania, wy­odrębniania, koncentrowania i przechowywania sub­
stancji zapachowych, dzięki czemu dopiero substancje te stawały się zdatne do wyższego użytku. Albowiem Grenouille posiadał wprawdzie najlepszy nos na świecie, zarówno w sensie analitycznym jak wizjonerskim, ale nie posiadał jeszcze umiejętności technicznego panowa­nia nad zapachami.
18
-1 ak więc skwapliwie pozwalał się wprowadzać w sztu­kę gotowania mydła ze świńskiego smalcu, szycia ircho­wych rękawiczek, sporządzania pudru z pszennej mąki, kleiku migdałowego i sproszkowanego korzenia fiołko­wego. Toczył aromatyczne świece z węgla drzewnego, saletry i wiórków drzewa sandałowego. Kręcił wschod­nie pastylki z mirry, benzoesu i proszku bursztynowego. Ugniatał kadzidło, szelak, wetiwer i cynamon w pach­nące przy spalaniu kuleczki. Przesiewał i ucierał poudre imperiale z mielónych płatków róży, kwiatu lawendy i kory kaskarilli. Wyrabiał bielidło oraz błękitną barwi­czkę do malowania żyłek i formował tłuste sztyfty do karminowania warg. Przygotowywał najdelikatniejsze proszki do polerowania paznokci i kredę do zębów o smaku miętowym. Fabrykowałpłyn do karbowania peruk, maść na odciski, płyn wybielający piegi, wyciąg z belladonny na oczy, balsam z muchy hiszpańskiej dla panów i ocet higieniczny dla pań... Uczył się sporządzać wszelkie wody, wódki, proszki, proszeczki, środki toale­towe i upiększające, a także mieszanki herbaciane i ko­rzenne, likiery, marynaty i ty;n podobne, jednym sło­wem - bez większego zainteresowania, ale posłusznie i z dobrym skutkiem uczył się wszystkiego, czego tylko Baldini ze swoją tradycyjną wiedzą mógł go nauczyć.
Szczególny zapał wykazywał natomiast wówczas, gdy
^. 96 ^' ^' 97 ^,
Baldini szkolił go w sporządzańiu tynktur, wyciągów i esencji. Mógł niestrudzenie wyciskać gorzkie migdały w prasie śrubowej albo rozgniatać ziarna piżma, albo siekać tasakiem bryłki ambry, albo trzeć korzeń fiołkowy, aby potem wytrawić wiórki w najstaranniej oczyszczo­nym alkoholu. Uczył się używać lejka rozdzielczego, którym wyodrębniało się czysty olejek, tłoczony ze skó­rek limonów, od mętnego osadu. Uczył się suszyć zioła i kwiaty na ruszcie w zacienionym, ogrzanym miejscu, i konserwować szeleszczące płatki w zapieczętowanych woskiem słojach i puzderkach. Przyswajał sobie umie­jętność płukania pomad, nastawiania, cedzenia, koncen­trowania, klarowania i rektyfikowania infuzji.
Oczywiście warsztat Baldiniego nie nadawał się do fabrykowania olejków kwiatowych albo roślinnych na wielką skalę. W Paryżu nie znalazłoby się zresztą nie­zbędnych ilości świeżych kwiatów. Niekiedy jednak, gdy na targu można było niedrogo dostać świeży rozmaryn, szałwię, miętę czy anyżek, albo jeśli nadeszły większe transporty kłączy irysa, korzenia waleriany, kminku, gał­ki muszkatołowej czy suszonych goździków, w Baldi­nim odzywała się żyłka alchemika, wydobywał swój po­tężny alembik, miedziany kociołek do destylacji z nasa­dzonym na górze naczyniem kondensującym - tak zwa­ną “głowę Maura", która, jak Baldini z dumą obwiesz­czał, służyła mu już czterdzieści lat temu na południo­wych zboczach Ligurii albo na wyżynach Luberonu, gdy pod gołym niebem, wprost na polu, destylował lawendę. I podczas gdy Grenouille rozdrabniał materiał do desty­lacji, Baldini z gorączkowym pośpiechem - ponieważ szybkość była alfą i omegą całego przedsięwzięcia - roz­palał ogień pod ceglanym paleniskiem i stawiał na nim kociołek, nalawszy doń wody. Wrzucał do środka cząstki roślin, prędziutko nakładał głowę Maura o podwójnych ściankach i przyłączał dwa węże, jeden odprowadzający, drugi doprowadzający wodę. Ten wyrafinowany system
chłodzenia wodą - objaśniał - wbudował dopiero póź­niej, gdyż swego czasu na polu chłodziło się kociołek po prostu wprawiając w ruch powietrze. Potem dmu­chał w ogień.