Wsp�dzia�anie wszystkich
tych element�w umo�liwia firmowe oprogramowanie. Dotykowo-g�osowy
spos�b ogl�dania, jaki daje niewidomemu Nomad, pod wzgl�dem stopnia
szczeg�owo�ci dor�wnuje percepcji wzrokowej osoby widz�cej.
System ten stanowi oryginalne opracowanie prof. Dona Parksa z
uni-
wersytetu w Newcastle w Australii. Producentem jest
australijska firma
Quantum Technology P/L.
Do jednoczesnego emitowania przez komputer d�wi�ku i obrazu,
opr�cz odpowiedniego oprogramowania, konieczna jest karta
d�wi�kowa,
Tam�e
144 10 - Komputer w ksztalceniu... 145
do kt�rej pod��cza si� g�o�niki. Karta taka pozwala nie tylko na
uzyska-
nie mowy syntetycznej, ale tak�e wysokiej jako�ci d�wi�ku. Umo�liwia
to odtwarzanie muzyki zapisanej wcze�niej jako zbi�r cyfrowy.
Coraz
wi�cej firm wykorzystuje kart� d�wi�kow� do komputerowej syntezy
mowy.
Do post�pu w dziedzinie cyfrowego utrwalania d�wi�ku i obrazu
przyczyni�o si� zastosowanie tzw. dysk�w CD-ROM (ang. Compact Disc
Read Only Memory). Dyski CD-ROM to du�ej integracji cyfrowe
no�niki
danych. S� to w zasadzie powszechnie znane p�yty kompaktowe, kt�re
opr�cz utrwalonego cyfrowo d�wi�ku, zawieraj� zbiory z zapisanym
tekstem i obrazem: Dyski CD-ROM o �rednicy 5,25 cala mog� zawiera�
ponad 700 MB danych. Odpowiada to zawarto�ci oko�o 400 000 stron
maszynopisu.
Jeszcze wi�k�z� pojemno�� danych, przekraczaj�c� 10 GB, posiadaj�
dyski o nazwie DVD-ROM (Digital Versatile Disc). Technologia
zapisu
pozwala na stosowanie kilku mo�liwych konfiguracji, dzi�ki czemu
jedna
p�yta ma r�ne pojemno�ci: np. 4,7 GB czyli 7 razy wi�cej ni� CD-ROM.
Kolejne mo�liwe pojemno�ci to 9,4 i 17 GB. Tak du�e g�sto�ci zapisu
osi�gni�to m.in. dzi�ki zastosowaniu lasera o kr�tszej d�ugo�ci fali
emi-
towanego �wiat�a oraz u�ycia lepszych soczewek, ogniskuj�cych
promie�
lasera na mniejszych fragmentach powierzchni dysku. Najwa�niejsz�
jed-
nak innowacj� jest zastosowanie dwuwarstwowego zapisu i to w
dodatku
po obu stronach no�nika.
Na polskim rynku dost�pny jest od niedawna multimedialny s�ow-
nik LANGMaster Collins COBUILD Student's Dictionary, kt�ry zosta�
wydany w�a�nie na dyskach DVD-ROM. Zawiera on m.in. wzorcow�
wymow� s��w i zda� j�zyka angielskiego.
Obydwa rodzaje no�nik�w danych umo�liwi�y jednoczesny zapis
tekstu, d�wi�ku i obrazu, dzi�ki czemu zyska�y sobie miano no�nik�w
multimedialnych. Informacje z takich no�nik�w odczytuje si� za
pomoc�
urz�dzenia laserowego sterowanego z komputera. Z no�nik�w tych mog�
korzysta� osoby niewidome pod warunkiem zastosowania om�wionych
wy�ej urz�dze� specjalistycznych. Fakt ten stanowi dla inwalid�w
wzroku
ogromny wprost prze�om, gdy� do tej pory, ze wzgl�du na obj�to��,
nie wydawa�o si� w brajlu obszerniejszych encyklopedii i s�ownik�w.
Syntezatory mowy, monitory brajlowskie oraz programy powi�kszaj�ce
znaki na ekranie umo�liwiaj� osobom z dysfunkcj� wzroku korzystanie
z og�lnodost�pnych wydawnictw encyklopedycznych, ukazuj�cych si� na
no�nikach multimedialnych. Niepotrzebne s� zatem wielotomowe
s�owniki
brajlowskie, kt�rych i tak, z powodu wysokich koszt�w druku, by�o
ma�o.
Jak wida� integracyjna rola informatyki polega na w��czeniu
niewido-
mych do og�lnego nurtu obiegu informacji. Wizualna posta� tej
informacji
mo�e by� w wyniku zastosowania komputera i urz�dze� z nim wsp�-
pracuj�cych przetworzona na d�wi�k, mow�, zapis w alfabecie brajla
czy
te� obraz powi�kszony, przez co staje si� dost�pna dla os�b z
dysfunkcj�
wzroku.
TELEWIZJA 1 RADIO SATELITARNE
Pod koniec lat 80-tych w Europie pojawi� si� pierwszy system
telewizji
satelitarnej pod nazw� Astra, emituj�cy programy na wielkie
odleg�o�ci.
W stad za tym kilka firm uruchomi�o produkcj� aparatury do odbioru
tego rodzaju program�w. Aparatura sk�ada si� z talerza o �rednicy co
najmniej 60 cm (nachylonego pod �ci�le okre�lonym k�tem), po��czonego
z odbiornikiem wysokich cz�stotliwo�ci mierzonej w gigahercach.
Wraz
z rozwojem tej technologii zacz�ta si� rozpowszechnia� telewizja
kablowa,
odbieraj�ca programy z kilku system�w nadawczych. Zalet� przekazu
sate-