Dogadywał przy tym:
– Co, nie ma pożytku z błędnych rycerzy? Ą któż jeszcze, gdyby mnie tu nie było,
ruszyłby na odsiecz Don Gaiferosowi i nadobnej Melisendrze? Na pewno bezbronnych
dopadliby już Maurowie i włóczyli przywiązanych do końskiego ogona!
Myślę, że w tej chwili, kiedy Don Kichot tak się sroży, a właściciel teatrzyku jęczy, że
został zrujnowany (co wygląda, nie da się ukryć, na najprawdziwszą prawdę), a Sanczo Pansa
pociesza go, że rycerz, gdy ochłonie z gniewu, zapłaci mu za zniszczenia, a inni obecni nie
odważają się wtrącić, a mądra małpa szuka schronienia na dachu gospody, otóż myślę, że w
tej chwili mogę wam już powiedzieć, kim był naprawdę mistrz Pedro, zmniejszając tym
nieco, być może, wasze nadmierne dla niego współczucie. Bo ja, wiedząc, kim był, nie
współczuję mu ani trochę, a nawet sądzę, że Don Kichot, choć nie domyślał się, z kim ma do
czynienia, został przez niebiosa natchniony do tej napaści.
Jeżeli pamiętacie jeszcze, jak Don Kichot uwolnił galerników królewskich i jak mu się za
to odwdzięczyli, a zwłaszcza, jak się odwdzięczył najpodlejszy z nich, łotr wierutny Gines de
Pasamonte, przezywany Ginesillo Krzywe Oczko, wiedzcie teraz, że to właśnie on, po
licznych występkach, lękając się złapania, postanowił zmienić swą tożsamość, zasłonił tedy
jedno oko wraz z policzkiem i przezwał się mistrzem Pedro, wędrownym kuglarzem. Skąd
miał teatrzyk i kukły, nie wiadomo dokładnie, ale możecie być pewni, że doszedł do nich
nieuczciwą drogą; małpę zaś wygrał, oszukując, u powracających z Afryki chrześcijan
wyzwoleńców. Małpa umiała na dany znak skakać na ramię i niby to szeptać coś do ucha;
udawał, że powtarza, czego się od niej dowiedział, a czego faktycznie wywiedział się lub
domyślił przedtem; prostaczkowie podziwiali go i płacili po dwa reale. Kiedy tym razem
wkroczył do zajazdu, poznał natychmiast Don Kichota i Sancza, nietrudno mu więc było
odegrać komedię, wprawiającą wszystkich w zdumienie; ale jak już się rzekło, niewiele
brakowało, a byłby za nią zapłacił życiem.
– Jestem doszczętnie zrujnowany! – wykrzyknął znowu mistrz Pedro, kiedy Don Kichot
zaprzestał wreszcie dzieła zniszczenia; prawdę mówiąc, nic więcej w owej chwili do
zniszczenia nie pozostawało.
– Nie martwcie się – powiedział Sanczo Pansa, który podobnie jak jego pan nie domyślał
się, że wędrowny kuglarz to stary znajomy nie tylko rycerza i giermka, ale i giermkowego
osła. – Jak tylko Don Kichot dowie się, że was skrzywdził niechcący, wszystko wynagrodzi z
nawiązką.
– Skrzywdziłem? – zdziwił się Don Kichot. – Kogóż to ja skrzywdziłem?
– Tego poczciwego człowieka, którego małpa tak was przedtem uhonorowała – wyjaśnił
Sanczo. – Poniszczyliście lalki, które nań pracowały.
144
– Znowu – zasmucił się Don Kichot – znowu czarnoksiężnicy, stali moi prześladowcy,
zmylili mnie, przedstawiając rzeczy raz w ich właściwej postaci, to znów przestawiając je i
podstawiając jedne za drugie. Wiedziałem przecież z początku, że to kukły i przedstawienie, a
potem tak się jakoś zrobiło, że przestałem o tym wiedzieć i wystawiłem sobie, że wszystko,
co się dzieje, dzieje się w samej rzeczy. A skoro tak, czyż nie było moją powinnością
wspomóc uciekających i zagrodzić drogę goniącym? Ale mimo że, jak widzicie, żadnej mojej
winy nie ma w tym, co się stało, tylko wina prześladujących mnie złowrogich mocy, zgadzam
się zapłacić za zniszczone kukiełki, ile mistrz Pedro wyceni.
Rozpoczęło się wycenianie, które trwało aż do wieczerzy; Don Kichot nie targował się na
ogół, raz tylko coś mu się znów przestawiło i nie zgodził się płacić za ucięty nos Melisendry,
twierdząc, że Melisendra i Don Gaiferos dzięki jego interwencji dawno już są we Francji;
Gines-Pedro się nie upierał; kiedy wreszcie wszystko podsumowano, zrobiła się z tego suma