|
Odwołanie równoznaczne z rozwiązaniem umowy o pracę bez wypowiedzenia jest bezprawne (wadliwe), gdy zostało dokonane z takim skutkiem bez przewidzianej prawem przyczyny bądź bez podania tej przyczyny w piśmie odwołującym (lub towarzyszącym odwołaniu), bądź po upływie miesiąca od uzyskania przez organ odwołujący wiadomości o tej przyczynie.
II. Rozwiązanie stosunku pracy z wyboru
1. Wygaśnięcie mandatu
169 Stosunek pracy z wyboru rozwiązuje się z wygaśnięciem mandatu (art. 73 §2).
Jeżeli dana osoba pełni w określonej jednostce organizacyjnej pewne funkcje na podstawie wyboru, a jednocześnie pozostaje z tą jednostką w stosunku pracy na podstawie umowy o pracę, wygaśnięcie mandatu wyborczego nie powoduje rozwiązania stosunku pracy. Stosunek ten rozwiązuje się wtedy na zasadach ogólnych, obowiązujących przy rozwiązywaniu umów o pracę. Wygaśnięcie mandatu jest zdarzeniem rozwiązującym tyl-
Nb. 168-169
§ 14. Rozwiązanie stosunku pracy z powołania, wyboru lub mianowania 135
ko taki stosunek pracy, którego źródłem jest wyłącznie sam wybór (tzn. gdy z wyboru wynika obowiązek wykonywania pracy w charakterze pracownika).
O tym, kiedy dochodzi do wygaśnięcia mandatu, decydują każdorazowo przepisy, na podstawie których powstaje ten stosunek pracy. Rozwiązanie stosunku pracy jako następstwo wygaśnięcia mandatu jest niezależne od okoliczności, które uzasadniają ochronę umownego stosunku pracy.
Stosunek pracy z wyboru nie może być natomiast wypowiedziany ani roz- 170 wiązany bez wypowiedzenia przez którąkolwiek ze stron. Przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy o pracę przez pracodawcę mogą być natomiast podstawą wcześniejszego odwołania pracownika pełniącego funkcję z wyboru przez organ, który wybrał go na dane stanowisko pracownicze. Wskutek odwołania mandat wyborczy wygasa.
2. Zrzeczenie się mandatu
Pracownik pozostający w stosunku pracy z wyboru może zrzec się manda- 171 tu i w ten sposób spowodować wygaśnięcie mandatu oraz rozwiązanie stosunku pracy. Samo wypowiedzenie stosunku pracy z wyboru bez rezygnacji z pełnienia funkcji nie powoduje zamierzonego skutku prawnego w postaci ustania stosunku pracy.
Porozumienie w sprawie rozwiązania stosunku pracy z wyboru nie jest zdarzeniem prawnym stanowiącym samoistną przyczynę rozwiązania tego stosunku. Porozumienie takie może jednak poprzedzać wygaśnięcie mandatu wskutek zrzeczenia się funkcji przez pracownika bądź wskutek odwołania go ze stanowiska, na które został wybrany.
III. Rozwiązanie stosunku pracy z mianowania 1. Przesłanki
Odpowiednie pragmatyki służbowe zapewniają pracownikom mianowanym 172 stabilizacje (ochronę trwałości) stosunku pracy. Polega ona na tym, iż rozwiązanie tego stosunku pracy może nastąpić tylko z przyczyn szczególnych, określonych (niekiedy bardzo wąsko) w poszczególnych pragmatykach. Dotyczy to zwłaszcza wypowiedzenia pracownikowi mianowanemu stosunku pracy oraz rozwiązania z nim tego stosunku bez wypowiedzenia.
Ponadto rozwiązanie stosunku pracy z mianowania możliwe jest z inicjatywy pracownika, a także w drodze porozumienia stron. Rozwiązanie takie następuje po okresie wypowiedzenia albo wcześniej, w terminie określonym przez strony.
Nb. 170-172
136
Rozdział III. Ustanie stosunku pracy
Szczególną cechą stosunku pracy z mianowania jest możliwość jego rozwiązania w drodze ukarania pracownika karą dyscyplinarną zwolnienia z pracy, zwaną też wydaleniem ze służby. Kara ta może być orzeczona przez komisję dyscyplinarną. Przepisy o postępowaniu przed tą komisją zapewniają pracownikowi możliwość obrony przed nieuzasadnionym zastosowaniem tej kary.
Rozwiązanie stosunku pracy z mianowania następuje również z mocy szczególnych zdarzeń, z którymi pragmatyki łączą taki skutek. Należą do nich m.in. utrata obywatelstwa polskiego, praw publicznych, prawa wykonywania zawodu czy też utrata zdolności do czynności prawnych.
2. Bezprawne rozwiązanie
173 W razie bezprawnego wypowiedzenia lub rozwiązania pracownikowi mianowanemu stosunku pracy bez wypowiedzenia, ma on te same roszczenia, co ogół pracowników. Roszczenia z tytułu bezprawnego rozwiązania stosunku pracy z mianowania oraz jego zmiany są dochodzone na zasadach ogólnych - przed sądem pracy. Jedynie mianowanym pracownikom NIK w sprawach dotyczących rozwiązania i wypowiedzenia stosunku pracy oraz przeniesienia służbowego przysługuje nadal skarga do sądu administracyjnego. Szczególne rozwiązanie dotyczy także mianowanych urzędników służby cywilnej, którym w sprawach dotyczących niektórych przypadków przeniesienia służbowego (oraz urlopu bezpłatnego na czas zajęć poza służbą cywilną) przysługuje odwołanie do Prezesa Rady Ministrów. Od decyzji Prezesa Rady Ministrów urzędnik służby cywilnej może odwołać się do sądu pracy. Również mianowani urzędnicy państwowi w sprawach dotyczących rozwiązania stosunku pracy oraz jego zmian wnoszą odwołanie do kierownika organu nadrzędnego nad urzędem, w którym są zatrudnieni. Po wyczerpaniu tego trybu postępowania o charakterze administracyjnoprawnym urzędnicy mianowani mogą wnieść odwołanie do sądu pracy.
§ 15. Wygaśnięcie stosunku pracy
Literatura: M. Gersdorf, Skutki prawne naruszenia przez zakład pracy przepisów o wygaśnięciu umowy o pracę, NP 1978, Nr 5; T. Liszcz, Skutki prawne śmierci pracownika lub pracodawcy w zakresie stosunku pracy, PiZS 1997, Nr 7-8; Z. Salwa, Wygaśnięcie umowy o pracę, PiZS 2000, Nr 2; Z. Sypniewski, Fakty prawne powodujące ustanie stosunku pracy - charakterystyka ogólna, [w:] Z problematyki prawa pracy i polityki socjalnej, red. T. Zieliński, t. 6, 1983; T. Zieliński, Wygaśnięcie stosunku pracy, ZPP Nr 3/23, Warszawa 1977.
Nb. 173
§ 15. Wygaśnięcie stosunku pracy
I. Uwagi wstępne
137
|
