Tab. 6. Por�wnanie �rednich wynik�w og�lnych w PEP-R
Poziom autyzmu w badaniu I N X df t P Lekki - umiarkowany 15 40,1 38 37 0,0007 Znaczny 25 27,3
82
Zastosowanie statystyki t-Studenta, pozwala na stwierdzenie, �e dzieci z autyzmem lekkim - umiarkowanym uzyskuj�w PEP-R istotnie wy�szy �redni wynik og�lny ni� dzieci z autyzmem znacznym.
Wykazano, �e wi�ksze nasilenie autyzmu wi��e si� z ni�szym poziomem rozwoju psychoruchowego, a mniejsze nasilenie autyzmu z wy�szym poziomem rozwoju psychoruchowego. Uzyskiwane wyniki s� zgodne z badaniami Eaves i Ho (1996), Bartaka i Ruttera (1976), De Myer (1974), Wing i Gould (1979), m�wi�cymi o zwi�zku ni�szego ilorazu inteligencji z wi�kszym nasileniem autyzmu. Zaprezentowane badania w�asne dowiod�y, �e jako�ciowe zaburzenia w relacjach spo�ecznych i w komunikacji oraz stereotypowe wzorce zachowa� zainteresowa�, jako osiowe objawy w autyzmie, pozostaj� w �cis�ym zwi�zku z funkcjonowaniem umys�owym dziecka, kt�ry przejawia si� w poziomie rozwoju psychoruchowego. Newson (1989, za: Pisula, 1993) uwa�a, �e sfery te wp�ywaj� wzajemnie na siebie. Przyj�te w badaniach w�asnych za�o�enie postuluje, i� bardzo trudno jest okre�li� zwi�zek pomi�dzy rozwojem psychoruchowym a stopniem autyzmu wed�ug schematu �przyczyna- skutek". Wi��e si� to ze specyfik� autyzmu dzieci�cego, jako zaburzenia pojawiaj�cego si� przed 3. rokiem �ycia, kiedy funkcje poznawcze i spo�eczne nie s�jeszcze w pe�ni ukszta�towane. Przyczyn� niewykazania istotnie statystycznej r�nicy w Skali Percepcji pomi�dzy grup� z autyzmem znacznym a grup� z lekkim, mo�e by� fakt, i� umiej�tno�ci zwi�zane z t� sfer� nale�� do �mocnych stron" os�b z autyzmem (zwraca� ju� na to uwag� Kanner) i niezale�nie od stopnia autyzmu dzieci uzyskuj�w Percepcji wy�sze wyniki.
W celu oceny, czy istnieje zwi�zek pomi�dzy stopniem autyzmu a profilem rozwoju psychoruchowego, poddano analizie por�wnawczej kszta�t profili rozwoju (jego mocne i s�abe strony) oraz poziom dysharmonii rozwoju psychoruchowego, w grupach z autyzmem lekkim - umiarkowanym i znacznym.
Tab. 7. Poziom dysharmonii w rozwoju psychoruchowym w grupie z autyzmem lekkim - umiarkowanym i w grupie z autyzmem znacznym w pierwszym badaniu
Stopie� autyzmu Poziom rozwoju Poziom dysharmonii Autyzm lekki - umiarkowany 5,72 2,4 Autyzm znaczny 3,90 2,4 83
Powy�sze zestawienie wskazuje, �e wsp�czynnik poziomu dysharmonii �redniego profilu rozwoju w grupie z autyzmem lekkim nie r�ni si� od wsp�czynnika dysharmonii, w grupie z autyzmem znacznym. Rycina 5 ukazuje, i� kszta�t profilu w grupie z autyzmem znacznym i lekkim jest bardzo zbli�ony (tzn. wyniki wy�sze i wyniki ni�sze w obu grupach s� uzyskiwane w tych samych skalach). Dzieci autystyczne, niezale�nie od stopnia autyzmu, uzyskuj� wy�sze wyniki w takich skalach, jak:
� percepcja,
� motoryka ma�a,
� motoryka du�a,
� koordynacja wzrokowo-ruchowa. ?'
Dokonuj�c pomiaru wp�ywu procesu terapeutycznego na stopie� autyzmu, ca��grup� dzieci poddano badaniu testem CARS przed podj�ciem terapii i po roku jej trwania. W ca�ej grupie �redni wynik globalny w skali CARS wyni�s� w I badaniu 39,4, wskazuj�c na autyzm znaczny. W badaniu II �redni wynik w skali CARS 35,5 wskazywa� na autyzm lekki - umiarkowany. Zastosowanie testu t-Studenta wykaza�o, �e r�nica ta by�a istotna statystycznie.
Dzieci w I badaniu z autyzmem lekkim - umiarkowanym w II badaniu w 93% pozostaj�w tym stanie, a w 6,7% przechodz�na poziom autyzmu znacznego. Natomiast u 48% dzieci, kt�re by�y w badaniu I ocenione jako autystyczne w stopniu znacznym, w badaniu II stwierdzono autyzm lekki - umiarkowany. 52% dzieci ocenionych jako autystyczne w stopniu znacznym w badaniu I, pomimo oddzia�ywa� terapeutycznych, pozosta�o na tym poziomie. Na uwag� zwraca fakt, i� �adnemu dziecku nie uda�o si� przej�� do grupy z norm�. By� mo�e na to, �e �adne dziecko nie wysz�o z autyzmu, wp�yn�� czas podj�cia pierwszych oddzia�ywa� terapeutycznych. Ca�a badana grupa 40 dzieci rozpocz�a terapi� po uko�czeniu 3. roku �ycia. Zdaniem Lovaasa tylko wczesna interwencja (oko�o 2. roku �ycia) umo�liwia dziecku pozbycie si� cech patologicznych i dalszy prawid�owy rozw�j (model terapii Lovaasa opisany zosta� w rozdziale 5.). L. Kanner, kt�ry po raz pierwszy opisa� autyzm, uwa�a� ten syndrom za zaburzenie wieku dzieci�cego. Wsp�cze�nie wi�kszo�� badaczy uwa�a, i� autyzm jest chronicznym, trwaj�cym ca�e �ycie zaburzeniem. Podzielany jest pogl�d, i� dzieci nie wyrastaj� z autyzmu, chocia� niekt�re charakterystyczne cechy zmieniaj� si� w okresie dojrzewania i p�niejszym. Mesibov, Schopler, Schaffer (1989) obj�� badaniami skal� CARS 89 os�b, kt�re by�y badane przed 10. rokiem �ycia (^^ = 8;7), drugi raz po 13. roku �ycia (x = 15;9). Uzyskane przez niego wyniki wskazuj� na istotn� zmian� poziomu autyzmu. W pierwszym badaniu
84.