Człowiek bez ducha jest śmieciem. To była tajemnica Snowdena. Dojrzałość jest wszystkim.
— Zimno mi — powiedział Snowden. — Zimno mi.
— Cicho, cicho — powiedział Yossarian. — Cicho, cicho. — Szarp­nął rączkę spadochronu Snowdena i okrył jego ciało białą nylonową płachtą.
— Zimno mi.
— Cicho, cicho.
42 Yossarian
 
 
— Pułkownik Korn mówił — zwrócił się major Danby do Yossariana z przymilnym, radosnym uśmiechem — że umowa nadal obowiązuje. Wszystko idzie jak najlepiej.
— Nie, wcale nie.
— Ależ tak — nalegał dobrotliwie major Danby. — Prawdę mówiąc, wszystko wygląda teraz znacznie lepiej. To był naprawdę szczęśliwy zbieg okoliczności, że ta dziewczyna omal cię nie zamor­dowała. Dzięki temu umowa będzie działać znakomicie.
— Nie mam żadnych umów z pułkownikiem Kornem. Szampański optymizm majora Danby ulotnił się natychmiast i jego twarz w jednej chwili pokryła się kropelkami potu.
— Jak to, przecież zawarliście umowę? — spytał z niepokojem, zbity z tropu. — Czy nie umawialiście się?
— Zrywam umowę.
— Ale przecież przypieczętowaliście ją uściskiem dłoni. Dałeś słowo dżentelmena.
— Cofam swoje słowo.
— O rany — westchnął major Danby i zaczął bezskutecznie osuszać swoje zafrasowane czoło złożoną białą chusteczką. — Ale dlaczego? Zaproponowali ci bardzo dobry interes.
— To jest brudny interes, Danby. To jest ohydny interes.
— O rany — major Danby zmarszczył się przeciągając dłonią po ciemnych, szorstkich włosach, których grube, krótko przycięte fale były teraz mokre od potu. — O rany.
— Danby, a ty nie uważasz, że to ohydne? Major Danby zastanawiał się przez moment.
— Tak, myślę, że to jest ohydne — przyznał niechętnie. Jego okrągłe, wytrzeszczone oczy wyrażały ostateczną rozterkę.
— A dlaczego zgodziłeś się na taką umowę, skoro ci nie odpowia­dała?
— Zrobiłem to w chwili słabości — zażartował Yossarian z ponurą ironią. — Usiłowałem ratować życie.
— A teraz już nie chcesz ratować życia?
— Chcę i dlatego właśnie nie daję się zmusić do dalszych lotów.
— No to niech cię odeślą do kraju i nie będziesz się więcej na­rażał.
— Niech mnie odeślą dlatego, że przekroczyłem pięćdziesiąt akcji
— powiedział Yossarian — a nie dlatego, że mnie pokiereszowała ta dziewczyna, albo dlatego, że okazałem się takim upartym skur­wysynem.
Major Danby potrząsnął głową, z wyrazem szczerego strapienia na swojej twarzy okularnika.
— Musieliby wtedy zwolnić prawie wszystkich. Większość ludzi ma przeszło pięćdziesiąt akcji. Gdyby pułkownik Cathcart zażądał tylu nowych, niedoświadczonych lotników z uzupełnień, na górze musieliby się tym zainteresować. Wpadł we własne sidła.
— Jego sprawa.
— Nie, nie, nie, Yossarian — pospieszył z wyjaśnieniem major Danby. — To twoja sprawa. Bo jak nie dotrzymasz umowy, to postawią cię pod sąd polowy, jak tylko wyjdziesz ze szpitala.
Yossarian zagrał mu na nosie i roześmiał się z radosnym uniesieniem.
— A właśnie, że nie! Nie zalewaj, Danby. Niechby tylko spróbowali.
— Dlaczego by mieli nie spróbować? — spytał major Danby mrugając ze zdziwieniem.
— Dlatego, że mam ich teraz w garści. Jest oficjalny raport stwierdzający, że zostałem zraniony przez hitlerowskiego zamachowca, który miał ich zabić. Wyglądałoby głupio, gdyby chcieli mnie po czymś takim oddać pod sąd.
— Ależ, Yossarian! — wykrzyknął major Danby. — Jest też inny oficjalny raport, który stwierdza, że zostałeś zraniony przez niewinną dziewczynę w związku z rozległymi spekulacjami na czarnym rynku, obejmującymi także akty sabotażu i sprzedaż tajemnic wojskowych nieprzyjacielowi.
— Inny oficjalny raport? — Yossarian był zaskoczony i srodze zawiedziony.
— Oni mogą sporządzić tyle oficjalnych raportów, ile zechcą, i wybrać ten, który im będzie potrzebny na daną okazję. Co to, nie wiedziałeś o tym?
— O rany — mruknął Yossarian zgnębiony, czując, jak krew odpływa mu z twarzy.
— Yossarian, zrób to, czego od ciebie chcą, i niech cię odeślą do kraju. Tak będzie najlepiej dla wszystkich.
— Tak będzie najlepiej dla Cathcarta, Korna i dla mnie, a nie dla wszystkich.
— Dla wszystkich — upierał się major Danby. — To rozwiąże cały problem.
— Czy to będzie najlepiej dla ludzi z naszej grupy, którzy będą musieli nadal latać?
Major Danby drgnął i na chwilę odwrócił głowę zażenowany.
— Yossarian — powtórzył — nikomu nie pomożesz tym, że zmusisz pułkownika Cathcarta do postawienia cię przed sądem polowym, który stwierdzi, iż jesteś winien wszystkich zarzucanych ci zbrodni. Pójdziesz do więzienia na długie lata i cale życie będziesz miał zrujnowane.
Yossarian słuchał go coraz bardziej zatroskany.
— O jakie zbrodnie mogą mnie oskarżyć?
— Nieudolność nad Ferrarą, niesubordynacja, odmowa wykonania rozkazu w obliczu nieprzyjaciela i dezercja. Yossarian z namysłem wciągnął policzki.
— Więc mogą mnie oskarżyć o to wszystko, tak? Dali mi przecież medal za Ferrarę. Jak mogą mnie teraz oskarżyć o nieudolność?
— Aarfy przysięgnie, że ty i McWatt skłamaliście w swoim oficjalnym raporcie.
— Ten bydlak na pewno jest do tego zdolny!!