|
.., s. 146, poz. 12. Nb. 122-123
Zasada bezpoœrednioœci skupia siê wokó³ dwóch g³ównych problemów -rodzaju œrodków dowodowych i sk³adu organu orzekaj¹cego. Sposób rozwi¹zania tych kwestii na gruncie konkretnej ustawy procesowej oznacza przyjêcie lub odrzucenie zasady bezpoœrednioœci. Przy konstrukcji bezpoœrednioœci w postêpowaniu dowodowym nale¿y daæ pierwszeñstwo dowodom bezpoœrednim (oryginalnym, pierwotnym). Ponadto dowody nale¿y przeprowadzaæ bezpoœrednio przed organem rozpoznaj¹cym sprawê, aby organ ten zapozna³ siê z ca³ym materia³em dowodowym w sprawie jednoczeœnie i w bezpoœrednim kontakcie. Odnoœnie do drugiego zagadnienia, mo¿na powiedzieæ, ¿e decyzja powinna byæ wydana tylko przez ten organ administracji, przed którym odby³o siê postêpowanie w danej sprawie, nigdy zaœ przez ten organ, przed którym dokonano pewnych czynnoœci pomocniczych w danym postêpowaniu. Dowody powinny byæ przeprowadzone przed tym organem administracji, który ma je oceniæ i wydaæ na ich podstawie rozstrzygniêcie.
Pewnym wy³omem od zasady bezpoœrednioœci jest tzw. pomoc prawna, 124 wprowadzona przepisem art. 52 i 87 KPA. Istota pomocy prawnej w postêpowaniu administracyjnym polega na tym, ¿e przed organem, który wyda decyzjê w sprawie, dopuszcza siê dowody przeprowadzone przez inny podmiot ni¿ ten, który ma je oceniæ i wydaæ na ich podstawie decyzjê. Na mocy art. 52 KPA inny organ administracji - na zlecenie organu prowadz¹cego sprawê administracyjn¹ - wzywa osoby zamieszka³e lub przebywaj¹ce na obszarze jego w³aœciwoœci miejscowej w celu odebrania od nich wyjaœnieñ lub zeznañ albo dokonania innych czynnoœci procesowych. Organ wezwany do pomocy prawnej jest zwi¹zany zakresem postêpowania dowodowego, wyznaczonym przez organ w³aœciwy w sprawie. Jednak organ wezwany mo¿e na ¿¹danie stron lub z urzêdu przes³uchaæ nowych œwiadków i bieg³ych na okolicznoœci bêd¹ce przedmiotem postêpowania (art. 77 § 3 KPA), mo¿e zatem samodzielnie rozszerzyæ zakres postêpowania wyjaœniaj¹cego.
Natomiast na mocy art. 87 KPA cz³onek organu kolegialnego lub jego pra- 125 cownik - na zlecenie organu kolegialnego w³aœciwego do rozstrzygniêcia sprawy - ma obowi¹zek przeprowadziæ postêpowanie dowodowe lub jego czêœæ, je¿eli nie sprzeciwia siê temu przepis prawa. W celu zapoznania siê z ustaleniami organów œwiadcz¹cych pomoc prawn¹ organ w³aœciwy do wydania decyzji rozstrzygaj¹cej sprawê musi przejrzeæ protoko³y i adnotacje, a zatem poœrednio poznaje materia³ dowodowy w sprawie.
Z punktu widzenia zasady bezpoœrednioœci tak¿e zmiany personalne na stanowisku pracownika za³atwiaj¹cego dan¹ sprawê lub przekazywanie sprawy miêdzy pracownikami urzêdu (jeœli nie wynika to z koniecznoœci wy³¹czenia pracownika od udzia³u w postêpowaniu) s¹ zjawiskami niepo¿¹danymi.
Nb. 124-125
124
Rozdzia³ VI. Wszczêcie postêpowania
§18. Postêpowanie dowodowe
125
126 Odstêpstwem od zasady bezpoœrednioœci w KPA jest równie¿ model postêpowania przed organem odwo³awczym. Postêpowanie to ogranicza siê do materia³ów zawartych w aktach sprawy (protoko³y, adnotacje, decyzja z uzasadnieniem faktycznym i prawnym, odwo³anie od decyzji). Dowodem pierwotnym, w postêpowaniu odwo³awczym mog¹ byæ jedynie orygina³y dokumentów. Przed II instancj¹ mo¿liwe jest jednak tak¿e uzupe³nienie postêpowania dowodowego przeprowadzonego w I instancji i wówczas mo¿e przejawiaæ siê zasada | bezpoœrednioœci.
5. Koncentracja materia³u dowodowego
127 Postulat koncentracji materia³u dowodowego mo¿e oznaczaæ:
1) koniecznoœæ skupienia (zgromadzenia) materia³u dowodowego w okreœlonym miejscu o okreœlonym czasie, w odró¿nieniu od rozproszenia czynnoœci procesowych na etapy, albo
2) skupienie materia³u dowodowego, ale w œciœle wyznaczonym okresie. Okres ten mo¿e byæ oznaczony expressis verbis przez ustawê albo-jego wyznaczenie mo¿e byæ pozostawione do decyzji organu rozpoznaj¹cego,; sprawê.
Teoretycznie rzecz ujmuj¹c, s¹ dwa modele koncentracji materia³u dowo-1 dowego - system prekluzji i system dyskrecjonalnej w³adzy sêdziego1.
W systemie prekluzji ustawa explicite okreœla moment, do którego mo¿na gromadziæ materia³ dowodowy, pod rygorem utraty mo¿liwoœci póŸniejszego podniesienia w postêpowaniu pewnych faktów lub dowodów. W takim przypadku niedopuszczalne jest przedstawianie pewnych faktów lub dowodów po up³ywie terminu okreœlonego expressis verbis przez ustawê, a fakty lub dowody przytoczone z up³ywem tego terminu s¹ prawnie bezskuteczne. Istot¹ prekluzji jest zabronienie organowi orzekaj¹cemu uwzglêdnienia spóŸnionych czynnoœci procesowych, chocia¿by by³y one s³uszne, po¿yteczne i wszechstronniej wyjaœ- -\ nia³yby sprawê.
|
