, I CR 355/67 (OSNCP 1968, nr 7, poz. 123) wadliwe - wbrew domniemaniu z art. 62 § 1 - sporz¹dzenie aktu urodzenia dziecka jako niepochodz¹cego z ma³¿eñstwa, nie obala tego domniemania i tym samym nie pozbawia mê¿a matki interesu prawnego w wytoczeniu powództwa o zaprzeczenie ojcostwa, chocia¿ w akcie urodzenia dziecka nie jest on ujawniony jako ojciec. S¹d Najwy¿szy w wyroku z dnia 10 kwietnia 1969 r., II CRN 59/69 (OSNCP 1970, nr 4, poz. 62) wyjaœni³, ¿e okolicznoœæ, i¿ w akcie urodzenia dziecka figuruje nazwisko innego mê¿czyzny ni¿ m¹¿ matki, nie czyni bezprzedmiotowym powództwa o zaprzeczenie ojcostwa przez mê¿a matki, gdy¿ w wyniku sporz¹dzenia takiego aktu urodzenia domniemanie prawne z art. 62 § 1 nie zosta³o obalone. 18. Termin do wniesienia powództwa o zaprzeczenie ojcostwa przez dziecko (art. 70 § 1) koñczy swój bieg po up³ywie trzech lat od daty uzyskania przez nie pe³noletnoœci - bez wzglêdu na to, czy m¹¿ matki figuruje w akcie urodzenia jako ojciec dziecka. Wed³ug orzeczenia S¹du Najwy¿szego z dnia 3 lutego 1970 r., II CR 580/69 (OSNCP 1970, nr 6, s. 39) domniemanie prawne z art. 62 § 1 istnieje niezale¿nie od aktu urodzenia dziecka. Konsekwencj¹ tego stanowiska jest to, ¿e równie¿ instytucja obalenia domniemania istnieje samodzielnie, nie jest bowiem zwi¹zana z istnieniem aktu stanu cywilnego. Obalenie domniemania, a wiêc zaprzeczenie ojcostwa, mo¿e nast¹piæ tylko na zasadach i w trybie przewidzianym w materialnym prawie rodzinnym. Po up³ywie terminów przewidzianych w tym prawie m¹¿ matki nie mo¿e ju¿ zaprzeczyæ ojcostwa, a to przes¹dza o nieistnieniu interesu prawnego w wytoczeniu powództwa, mimo ¿e akt urodzenia dziecka nie zosta³ sporz¹dzony lub zosta³ sporz¹dzony wadliwie, bez ujawnienia jego osoby jako ojca dziecka. Ze wzglêdu na zasadê, ¿e akta stanu cywilnego stanowi¹ wy³¹czny dowód zdarzeñ w nich stwierdzonych (art. 25 a.s.c. z 1955 r., a obecnie art. 4 a.s.c.), wymaga³a rozstrzygniêcia kwestia, czy powództwo o zaprzeczenie ojcostwa w takiej sytuacji nie jest "przedwczesne" przed sprostowaniem aktu urodzenia dziecka. Wed³ug uchwa³y sk³adu 7 sêdziów S¹du Najwy¿szego z dnia 15 stycznia 1968 r., III CZP 85/67 (OSNCP 1968, nr 11, poz. 179) termin do wytoczenia powództwa o zaprzeczenie ojcostwa przez mê¿a matki biegnie od dnia, w którym dowiedzia³ siê on o urodzeniu dziecka przez ¿onê, tak¿e w takim wypadku, gdy m¹¿ matki nie zosta³ ujawniony jako ojciec w akcie urodzenia dziecka. Do rozstrzygniêcia sprawy nie jest potrzebne sprostowanie aktu urodzenia dziecka, polegaj¹ce na ujawnieniu w tym akcie mê¿a matki jako ojca. 19. Problematyka zbiegu dwóch domniemañ wystêpuje w sytuacji, gdy kobieta po ustaniu lub uniewa¿nieniu ma³¿eñstwa zawiera ponownie ma³¿eñstwo i przed up³ywem trzystu dni od daty ustania lub uniewa¿nienia poprzedniego ma³¿eñstwa rodzi dziecko. Sytuacjê tê ustawodawca reguluje w ten sposób, ¿e ustanawia domniemanie pochodzenia dziecka od drugiego, obecnego mê¿a. U podstaw tak skonstruowanego domniemania prawnego le¿y prawdopodobieñstwo pochodzenia dziecka ze stosunków z drugim mê¿czyzn¹. Stosunek domniemania prawnego z art. 62 § 2 i z art. 62 § 1 wyra¿a siê tym, ¿e domniemanie pochodzenia dziecka od drugiego mê¿a wy³¹cza w sposób definitywny domniemanie z art. 62 § 1. Urodzone w takich okolicznoœciach dziecko ma status prawny dziecka urodzonego poza ma³¿eñstwem. W grê wówczas wchodzi tylko uznanie ojcostwa lub s¹dowe ustalenie ojcostwa. Poza wypadkiem unormowanym w art. 62 § 2 sytuacja zbiegu domniemañ prawnych wystêpuje wówczas, gdy kobieta pozostaj¹ca w bigamicznym zwi¹zku ma³¿eñskim (art. 13) rodzi dziecko. Sam fakt zawarcia ma³¿eñstwa bigamicznego nie niweczy pierwszego ma³¿eñstwa (patrz uwagi do art. 13 § 3). Dlatego dziecko urodzone w takich okolicznoœciach korzysta z domniemania prawnego z art. 62 § 1. Do dziecka pochodz¹cego ze zwi¹zku bigamicznego ma tak¿e zastosowanie domniemanie prawne zawarte w art. 62 § 1. Omawiany zbieg domniemañ nie jest uregulowany w kodeksie. Wobec tego kolizjê tych domniemañ nale¿y rozstrzygn¹æ, stosuj¹c w drodze analogii art. 62 § 2. Prowadzi to w konsekwencji do wniosku, ¿e w omawianej sytuacji wchodzi w grê domniemanie pochodzenia dziecka, urodzonego w czasie trwania zwi¹zku bigamicznego, od drugiego mê¿a. Nale¿y bowiem odrzuciæ rozwi¹zanie, wed³ug którego dziecko pochodzi jednoczeœnie od dwóch ojców.
|