Wina jednego z ma³¿onków w zerwaniu po¿ycia nie ma ¿adnego wp³ywu na istnienie i zakres obowi¹zku, przewidzianego w art. 27, ma³¿onka winnego. Natomiast wp³yw tej winy na istnienie i zakres obowi¹zku tego z ma³¿onków, które winy w zerwaniu po¿ycia nie ponosi, kszta³tuje siê w zale¿noœci od okolicznoœci konkretnego przypadku. Bli¿ej na ten temat patrz J. Gwiazdomorski: "Alimentacyjny" obowi¹zek..., s. 71-74.
IV. OBOWI¥ZEK ZASPOKAJANIA POTRZEB RODZINY
W RAZIE ORZECZENIA SEPARACJI
19. Zasad¹ jest, ¿e orzeczenie separacji powoduje ustanie praw i obowi¹zków wynikaj¹cych z ma³¿eñstwa (patrz uwaga 25 do art. 23), w tym obowi¹zku przyczyniania siê do zaspokajania potrzeb rodziny.
20. Z art. 614 § 3, nak³adaj¹cego na ma³¿onków pozostaj¹cych w separacji obowi¹zek wzajemnej pomocy, wynika, ¿e - gdy wymagaj¹ tego wzglêdy s³usznoœci - ma³¿onek pozostaj¹cy w separacji jest obowi¹zany - w ramach pomocy wspó³ma³¿onkowi - do przyczyniania siê do zaspokajania potrzeb rodziny. Poniewa¿ na ma³¿onku pozostaj¹cym w separacji spoczywa obowi¹zek alimentacyjny wzglêdem wspó³ma³¿onka tak, jak na ma³¿onku rozwiedzionym (art. 614 § 4 zw. z art. 60, z wyj¹tkiem art. 614 § 3), wydaje siê, ¿e obowi¹zek przyczyniania siê do zaspokajania potrzeb rodziny na podstawie art. 27 w zw. z art. 614 § 3 ogranicza siê do przyczyniania siê do zaspokajania potrzeb innych cz³onków rodziny ni¿ wspó³ma³¿onek.
V. DOCHODZENIE ŒRODKÓW UTRZYMANIA
21. Na podstawie art. 27 ma³¿onek mo¿e dochodziæ od wspó³ma³¿onka œrodków utrzymania w zakresie odpowiadaj¹cym obowi¹zkowi przyczyniania siê przez niego do zaspokajania potrzeb rodziny. Dochodzenie tych roszczeñ odbywa siê tak jak dochodzenie roszczeñ alimentacyjnych na rzecz osób uprawnionych. W³aœciwym sposobem ich dochodzenia jest wiêc droga procesu. Uprawnionym (legitymowanym) do wytoczenia powództwa jest ma³¿onek, który dzia³a wówczas w imieniu w³asnym, mimo ¿e ¿¹da zas¹dzenia odpowiednich œwiadczeñ na rzecz rodziny. Powództwo mog¹ te¿ wytoczyæ prokurator (art. 55 k.p.c.) i organizacje spo³eczne, których zadanie statutowe nie polega na prowadzeniu dzia³alnoœci gospodarczej (art. 61 § 1 k.p.c.). Powództwo mo¿e zostaæ wytoczone bez wzglêdu na to, czy ma³¿onkowie pozostaj¹ we wspólnym po¿yciu, czy te¿ w faktycznej separacji. Postêpowanie odbywa siê wed³ug zasad ogólnych, z zastosowaniem przepisów dotycz¹cych dochodzenia roszczeñ alimentacyjnych (art. 32, 144 § 1 zd. 2, art. 333 § 1 pkt 1, art. 335 § 1 zd. 2 k.p.c.). Dopuszczalne jest zawarcie przed s¹dem ugody. Uwzglêdniaj¹c powództwo, s¹d zas¹dza jedno œwiadczenie na zaspokojenie potrzeb ca³ej rodziny (w tym ma³¿onka, przeciwko któremu wytoczone zosta³o powództwo), a nie odrêbne œwiadczenia na rzecz ka¿dego uprawnionego do alimentów. Gdy ma³¿onkowie pozostaj¹ w roz³¹czeniu, usprawiedliwione jest zas¹dzenie od ma³¿onka pozostaj¹cego poza rodzin¹ œwiadczenia w rozmiarze nieuwzglêdniaj¹cym jego potrzeb. Œrodki s³u¿¹ce zaspokojeniu potrzeb rodziny mog¹ byæ dochodzone i zas¹dzone jako okresowe œwiadczenia pieniê¿ne w oznaczonej kwocie (co w praktyce ma miejsce najczêœciej) albo w innej postaci, np. okreœlonych rzeczy. Je¿eli maj¹ to byæ okresowe œwiadczenia pieniê¿ne, nie jest wy³¹czona mo¿liwoœæ zas¹dzenia ich tak jak alimentów, w u³amkowej czêœci wynagrodzenia za pracê lub innego sta³ego dochodu ma³¿onka zobowi¹zanego (patrz dotycz¹c¹ alimentów uchwa³ê sk³adu 7 sêdziów SN z dnia 22 wrzeœnia 1979 r., III CZP 16/79, OSNCP 1980, nr 7-8, poz. 129 i pkt VI uchwa³y pe³nego sk³adu Izby Cywilnej i Administracyjnej SN z dnia 16 grudnia 1987 r., III CZP 91/86, powo³anej w uwadze 6). Egzekucja zas¹dzonego œwiadczenia odbywa siê wed³ug przepisów o egzekucji œwiadczeñ alimentacyjnych (art. 1081-1088 k.p.c.). Mo¿e byæ prowadzona z maj¹tku osobistego ma³¿onka, z wynagrodzenia za pracê lub z dochodów uzyskanych przez niego z innej dzia³alnoœci zarobkowej, jak równie¿ z korzyœci uzyskanych z jego praw, o których mowa w art. 33 pkt 9 (art. 41 § 2). W razie zmiany stosunków (np. usamodzielnienia siê dziecka, zmiany mo¿liwoœci zarobkowych jednego z ma³¿onków) mo¿na ¿¹daæ zmiany prawomocnego wyroku (art. 138). Mo¿e to uczyniæ ka¿de z ma³¿onków.