41

Dzieci to nie książeczki do kolorowania. Nie da się wypełnić ich naszymi ulubionymi kolorami.

Kapitel kolumny w ko�ciele Bo�ej M�dro�ci w Konstantynopolu
l
254
Ziemia Obiecana
skim. Przed inwazjami tureckimi stanowi�a siedzib� w�adz administracyjnych prowincji, ale w ostatnich latach podupad�a. Wie�� o zbli�aniu si� armii krzy�owej wywo�a�a trwog� w�r�d mieszka�c�w, a garnizon by� szczup�y i ze wzgl�du na zbyt du�� odleg�o�� od morza nie m�g� korzysta� z pomocy floty egipskiej. Ca�a ludno�� gromadnie uciek�a z miasta, kieruj�c si� na po�udnio-zach�d, ale wpierw z prowokacyjn� czelno�ci� zniszczy�a wielki ko�ci� �w. Jerzego, kt�ry wznosi� si� w wiosce Lydda, oddalonej o p�tora kilometra od Ar-Ramli. Kiedy Robert z Flandrii i Gaston z Bearn wjechali na czele stra�y przedniej do miasta, ulice i domy by�y opustosza�e.
Zaj�cie miasta muzu�ma�skiego w samym sercu Ziemi Obiecanej wywo�a�o wielki entuzjazm krzy�owc�w. �lubowali odbudowa� �wi�tyni� �w. Jerzego, postanowili uczyni� Ar-Raml� i Lydd� dobrami senioralnymi, stanowi�cymi patrymonium tego �wi�tego, i za�o�y� now� diecezj�, kt�rej biskup mia� sprawowa� nad nimi w�adz� senioraln�. Na now� stolic� biskupi� powo�ano kap�ana normandzkiego, Roberta z Rouen. Podobnie jak w Albarze nie oznacza�o to zast�pienia biskupa greckiego duchownym �aci�skim, lecz jedynie za�o�enie nowego biskupstwa w podbitym kraju muzu�ma�skim. Nominacja ta dowodzi�a, �e zdaniem og�u krzy�owc�w zdobyte terytoria nale�� si� Ko�cio�owi. Roberta pozostawiono w Ar-Ramli, przydaj�c mu ma�� za�og� dla ochrony miasta.17 Tymczasem baronowie dyskutowali nad dalszymi operacjami, niekt�rzy z nich bowiem wysuwali obiekcje przeciwko obleganiu Jerozolimy w samym �rodku lata. Dowodzili oni, �e nale�y wpierw wyruszy� przeciwko prawdziwemu wrogowi - Egiptowi. Po pewnych dyskusjach przewa�y�o zdanie przeciwne i w dniu 6 czerwca wojsko podj�o marsz w kierunku Jerozolimy.18
Z Ar-Ramli krzy�owcy udali si� star� drog�, kt�ra wije si� na wzg�rza Judei, na p�noc od dzisiejszej szosy. W czasie przemarszu przez Emmaus zjawili si� wys�annicy z Betlejem, gdzie mieszkali wy��cznie chrze�cijanie, z apelem ludno�ci o wyzwolenie jej spod jarzma muzu�ma�skiego. Tankred i Baldwin z Le Bourg, zabrawszy niewielki poczet rycerzy, natychmiast pocwa�owali przez wzg�rza do Betlejem. Przybyli tam w samym �rodku nocy wywo�uj�c panik� w�r�d mieszka�c�w, kt�rzy w pierwszej chwili wzi�li ich za posi�ki egipskie dla Jerozolimy. Kiedy o �wicie rozpoznali w rycerzach chrze�cijan, ca�e miasto wysz�o w solennej procesji, nios�c wszystkie relikwie i krzy�e z ko�cio�a Narodzenia, aby powita� i uca�owa� r�ce swych wybawc�w.19
Podczas gdy rycerze ci przywracali w�adz� chrze�cijan w miejscu narodzenia Chrystusa, g��wna armia chrze�cija�ska par�a przez ca�y dzie� i ca�� noc w kierunku Jerozolimy. Krzy�owc�w podni�s� na duchu widok za�mienia Ksi�yca, stanowi�o to bowiem zapowied� rych�ego za�mienia P�ksi�yca. Nast�pnego dnia o �wicie powr�ci�o z Betlejem stu rycerzy Tankreda. W p�-
W drodze do Jerozolimy
255
niejszych godzinach porannych wojsko dotar�o do najwy�szego miejsca na drodze do miasta i przystan�wszy obok meczetu proroka Samuela, na szczycie wzg�rza, kt�re pielgrzymi ochrzcili Montjoie, ujrza�o w oddali mury i baszty Jerozolimy. Wieczorem tego samego dnia, we wtorek 7 czerwca 1099 roku, armia chrze�cija�ska roz�o�y�a si� obozem na przedpolu �wi�tego Miasta.20
Rozdzia� II
>; ,'v TRYUMF KRZY�A L
lc; � �
...wykrzykujcie Bogu radosnym g�osem, bo Jahwe najwy�szy, straszliwy, jest wielkim Kr�lem
nad ca�� ziemi�.
Ksi�ga Psalm�w 47, 2
Jerozolima by�a jedn� z wielkich twierdz �redniowiecznego �wiata. Od czas�w Jebuzyt�w s�yn�a ze swych pot�nych mur�w obronnych, kt�re w ci�gu nast�pnych stuleci doskonalili stale ludzie biegli w sztuce fortyfikacyjnej. Krzy�owcy stan�li pod murami, kt�rych obrys pokrywa� si� z lini� mur�w zbudowanych w okresie p�niejszym przez su�tana osma�skiego Sulajmana Wspania�ego, i otaczaj�cych dzisiejsze stare miasto. Pochodzi�y one z okresu odbudowy miasta przez Hadriana, jednak�e p�niej Bizantyj-czycy, Umajjadzi i Fatymidzi stale dodawali nowe umocnienia i pilnie dbali o ich dobry stan. Od wschodu broni�y do nich dost�pu strome stoki doliny Cedronu, na po�udnio-wschodzie teren opada� do Doliny Gehenny. Trzecia dolina, kt�ra by�a niemal tak samo przepa�cista, bieg�a wzd�u� zachodniego odcinka mur�w. Do szturmu fortyfikacji nadawa� si� jedynie teren na po�ud-nio-zachodzie, gdzie mury przecina�y g�r� Syjon, oraz odcinek wzd�u� muru p�nocnego. Cytadela - Wie�a Dawida - wznosi�a si� w po�owie muru zachodniego, panuj�c nad drog�, kt�ra pi�a si� po zboczu wzg�rza do Bramy Jafskiej. Wprawdzie w mie�cie nie by�o ani jednego �r�d�a, jednak ogromne cysterny zapewnia�y dostateczne zaopatrzenie w wod�. Zbudowana przez Rzymian sie� kanalizacyjna, kt�ra s�u�y�a jeszcze w XII wieku, chroni�a miasto przed epidemiami.
Obron� miasta dowodzi� namiestnik fatymidzki Iftichar ad-Daula. Mia� pod swymi rozkazami silny garnizon, z�o�ony z Arab�w i Suda�czyk�w, a mury obronne znajdowa�y si� w dobrym stanie. Na wie�� o zbli�aniu si� Frank�w Iftichar zadba� o zablokowanie lub zatrucie podmiejskich studni, stada owiec i kr�w kaza� sp�dzi� z pastwisk w bezpieczne miejsce. Nast�pnie wydali� z miasta wszystkich chrze�cijan, zar�wno grek�w, jak i heretyk�w. �ydom pozwoli� pozosta� na miejscu. By�o to posuni�cie m�dre. W X stuleciu w Jerozolimie zamieszkiwa�o wi�cej chrze�cijan ni� muzu�man�w. Chocia� w okresie prze�ladowa� kalifa Al-Hakima liczba wyznawc�w Chrystusa w mie�cie zmala�a, a jeszcze wi�cej uby�o ich w niespokojnych latach po �mierci Artuka, gdy w �lad za patriarch� i wi�kszo�ci� kleru greckiego
Tryumf Krzy�a
257