Cztery mity wiążą się bezkami testów inteligencji. Oczekiwanie to jest
i konsekwencji w zakresie funkcji psychicz­
Innym, nowym rodzajem diagnozy jest
pośrednio z diagnozą i dotyczą:
nieuzasadnione, ponieważ testy neuropsy-
nych oraz uwarunkowanych przez nie zacho­
diagnoza ekologiczna, w której przedmiot
chologiczne opracowywano latami po to, by
wań. W praktyce sprowadza się ona do wyboanalizy i oceny stanowią relacje, jakie człowie­
(1) dysponowania wiedzą o konstruktach osoby z dysfunkcjami mózgu odróżnić od
ru kategorii diagnostycznych właściwych dla ka dotkniętego dysfunkcjami mózgu łączą
mierzonych przez testy;
osób zdrowych, stąd też wyniki badania fundanej choroby i systematycznego stosowania z jego środowiskiem społecznym i material­
(2) posiadania testów szczególnie czułych kcji mózgu nie układają się według rozkładu
ich w kolejnych badaniach umożliwiających nym, a także sposób, w jaki definiuje on swow odniesieniu do funkcji płatów czołonormalnego. Ponadto miary niektórych teokreślenie stanu wyjściowego, procesu naraje miejsce w nowych, zmienionych przez chowych; stów (na przykład siły chwytu ręki czy tappin-stania lub ustępowania zaburzeń, zmian w ich
robę realiach środowiskowych, i to, jak w nich
(3) wartości diagnostycznej subiektywnych gu) pozostają bez związku z inteligencją. Jak konfiguracji, a także nastawienia pacjenta do się odnajduje (Przesmycka-Kamińska, 1980).
informacji pacjenta o jego statusie powykazują badania nad Baterią Testów Neusamej choroby, jego sposobów radzenia i nie-znawczym w następstwie uszkodzenia ropsychologicznych Halsteada-Reitana (Ką-
radzenia sobie z chorobą. Ta forma diagnozy
mózgu (przy wyłączeniu symulowania);
dzielawa, 1990; Reitan i Wolfson, 1985), osoby
znajduje szczególne zastosowanie w wypad­
67.1.3
(4) oczekiwania wyników powyżej średniej z inteligencją powyżej średniej wielu teskach urazów czaszkowo-mózgowych, chorow testach neuropsychologicznych na tów neuropsychologicznych bynajmniej nie bach naczyniowych mózgu, w procesach roz-Samoocena środowiska
podstawie wyższych od średniej ocen wykonują lepiej niż osoby z inteligencją przerostowych i chorobach zwyrodnieniowych neuropsychologów w nawiązaniu
zdolności intelektualnych.
ciętną.
z charakterystycznym dla nich procesem otę-
do diagnozy
Listę mitów przedłożoną przez Dodrilla
piennym (La Rue, 1992; Łuczywek, 1996).
Mitologiczny charakter pierwszego poglądu dopełniają kontrowersje dotyczące narzędzi
Diagnoza funkcjonalna efektów lecze­
Neuropsychologowie rozwijający w pracy kliwykazał Dodrill na podstawie analizy wynidiagnostycznych, stwierdzone przez Spreena nia najczęściej znajduje zastosowanie w ocenicznej działalność diagnostyczną dysponują
ków testów z Baterii Testów Neuropsycholoi Strauss (1991) przy okazji opracowywania
nie skuteczności operacji neurochirurgicz-
szeregiem kryteriów oceny - zarówno ze-
gicznych Halsteada-Reitana (Halstead-Reitan podręcznika testów.
6 8 4
Z A $ T OSOWANIA NEUROPSYCHOLOGII W PRAKTYCE SPOŁECZNEJ
6 8 5
ZDROWIE I CHOROBA
nej i - zgodnie z jej założeniami - nastawiona
Wobec faktu, iż testy neuropsychologicz-
wy uniemożliwiają orientację w nowej sytualiwia posłużenie się nimi przez wyćwiczonego
na wytwarzanie zachowań językowych pone pochodzą z kilku źródeł, między innymi
cji, nie pozwalają wyjaśnić istoty choroby, zrolaboranta-psychometrę, który używa zestawu
przez wzmocnienie i modelowanie. W tym
z badania neurologicznego, psychologii ekstestów dobranych przez klinicystę, przekazuzumieć jej objawów, uprzedzić przed negaperymentalnej, badań naukowych neuropsy-wypadku zastosowanie znajdują treningowe
jąc mu potem wyniki badania do interpretacji.
tywnymi doświadczeniami. Trudno w takich
chologii i psychologii klinicznej, oraz że tylko
programy komputerowe, które żmudnym
Jest to wariant tak zwanej „ślepej" (blind) inwarunkach mówić o mobilizacji samego paniewielka ich część od samego początku była z natury ćwiczeniom nadają bardziej atrakcyjterpretacji, bez kontaktu klinicysty z osobą
cjenta, jak również o mobilizującym wpływie
opracowywana na użytek kliniczny, staje się badaną. Autorzy nie propagują tego wariantu
otoczenia.
ną formę. Inny przykład dotyczy szkoły reorzrozumiałe nieprzestrzeganie standardów realizowania badania diagnostycznego. Nie W hierarchii form pomocy psychologiczganizacji funkcji, stworzonej przez Aleksanpsychometrycznych w wypadku wielu metod jest on również rozpowszechniony w Polsce nej pierwsze miejsce zajmuje rehabilitacja dra Łurię, jego uczniów i współpracowników.
i nierozpowszechnianie tych metod na zasa­
- ze względu na bogatą, europejską w swej
neuropsychologiczna, a dalej, bez wartościo­