Wojownicy, którzy składają przysięgę pokoju, zobowiązują się nie grabić kościołów, nie porywać kobiet, nie zabijać chłopów i nie zagarniać ich bydła. Nie ma jeszcze mowy o tym, by mieli ich bronić. Militia w znacznej mierze kryje się jeszcze w ideologicznym cieniu malitia. Jasna strona medalu pozostaje jeszcze do odkrycia. V Pasowanie na rycerza Ceremonia pasowania oznacza przyjęcie nowego rycerza do stanu elitarnych wojowników, wejście do rycerstwa. W klasycznej epoce rycerstwa (XII - XIII wiek) polega zasadniczo na przekazaniu broni znamionujących nową funkcję pasowanego (miecza, włóczni, puklerza, hełmu, strzemion), czemu towarzyszy deklaracja o charakterze etycznym oraz uderzenie w kark wierzchem dłoni, colee lub paumee, później zmienione w lekkie uderzenie płazem miecza w ramię (XIV - XV wiek). Jest to ceremonia o charakterze deklaratywnym, mająca wszelkie cechy obrzędu przejścia. 1. Przekazanie broni Historia pasowania nie jest prosta, gdyż jest mało prawdopodobne, że istniała faktyczna i znaczeniowa ciągłość między najdawniejszymi sposobami wręczania broni, jakie znamy z historii (charakterystycznymi dla większości dawnych Germanów ze Starożytności przed naszą erą, o których wspomina Tacyt w Germanii), a pasowaniem rycerzy, o jakim mówią liczne źródła XII-wieczne i późniejsze. Jest też mało prawdopodobne, że przekazanie miecza królom, a potem książętom w IX i X wieku było zasadniczo znakiem ich wejścia do “rycerstwa", niezależnie zresztą od tego, jaki sens nadawano temu określeniu. Przyjmując miecz, oznakę władzy politycznej i sądowniczej, otrzymywali prawo rządzenia ludźmi podlegającymi ich jurysdykcji. To oczywiste, że właśnie tutaj kryje się dwuznaczność, gdyż prawo to obejmowało ban, władzę wojskową, i nie ulega wątpliwości, że książęta pełniący tę część władzy publicznej wydawali - siedząc na koniu - rozkazy swym wojskom złożonym z jeźdźców i piechurów. Co więcej, wspomniana już niejednoznaczność określeń miles, militia, militare budzi zastrzeżenia w odniesieniu do przynajmniej części dokumentów stwierdzających, często bardzo lakonicznie, iż jakiś książę czy kasztelan otrzymał pendent (cingulum militiae), że przypasano mu miecz (gladio accintus) lub został miles. Takie wyrażenia, szczególnie w zamierzchłej epoce, oznaczają niekiedy raczej dopuszczenie do jakiejś funkcji publicznej niż podjęcie zawodu żołnierskiego, będącego częścią tej funkcji. Jednakże rosnąca militaryzacja społeczeństwa w X, a zwłaszcza w XI wieku sprawiła, że w obrębie tej samej funkcji publicznej coraz mocniejszy akcent pada na aspekt militarny, który wysuwa się na pierwszy plan. Wreszcie, zależnie od regionu i od pochodzenia dokumentów, najprawdopodobniej istnieją różnice w obrębie znaczenia ceremonii, którą Kościół bardzo wcześnie starał się przejąć na własny rachunek, nadając jej treść ideologiczną zgodną z jego wartościami, nie udało mu się jednakże w pełni osiągnąć celu ani zupełnie zatrzeć świeckich aspektów tej ceremonii.
|