Program
powsta� w zwi�zku z ch�ci� nauki i doskonalenia umiej�tno�ci gry w bryd�a to
kiego i sportowego przez osadzonych. W programie bior� udzia� osadzeni 'fikowani do podgrupy P-l lub M-l. Jego celem jest zwr�cenie uwagi mych na sportowy charakter bryd�a oraz zagospodarowanie ich wolnego oasu na nauk� i doskonalenie gry w bryd�a. Oczekiwanym efektem w zakresie ?iedzyjest opanowanie przez uczestnik�w minimum podstaw gry, w zakresie bniej�tno�ci zastosowanie posiadanej wiedzy w grze z przeciwnikami i w zakre-Ifcpostaw - rozw�j zawodnik�w w przebiegu gry oraz wysuwanie odpowiednich wniosk�w po jej zako�czeniu.
Programy aktywizacji kulturowej
Kultura od zawsze zwi�zana jest z cz�owiekiem, to ona go kszta�tnie, uwra�liwia i kieruje ludzkiego ducha w stron� �wiata warto�ci wy�szych. To Bzicki niej cz�owiek wyra�a i zaspokaja swoje potrzeby. W warunkach izolacji "�ziennej kontakt z kultur� nabiera szczeg�lnego znaczenia, poniewa� poza �nieniem wolnego czasu i przezwyci�eniem nudy � kszta�tuje w skazanych nek dla narodowego dorobku, tradycji oraz zasad demokracji. Uczy ich oznawania, rozbudzania i zaspokajania potrzeb oraz zainteresowa� kultach, jednocze�nie kszta�tuj�c w poczucie odpowiedzialno�ci, samokontroli odyscypliny.
Poni�ej zostan� zaprezentowane przyk�adowe programy realizowane w za-adach karnych we W�odawie, nrlw Grudzi�dzu, w Raciborzu i Bydgoszczy-�rdonie.
Krajobrazy wschodniego pogranicza
Iwona Matczuk, Dariusz Kossyk, Jaros�aw W�lczy�ski Zak�ad Karny we W�odawie
1. Realizatorzy programu: dzia� penitencjarny � m�. chor. Iwona Matczuk, por. Dariusz Kossyk, m�. chor. Jaros�aw W�lczy�ski.
2. Geneza programu: program powsta� po to, aby uwydatni� rol� kultury w �yciu cz�owieka, pobudzi� skazanych do aktywnego sp�dzania wolnego czasu, rozwija� w nich poczucie odpowiedzialno�ci za w�asny rozw�j psychofizyczny oraz w�asne zdrowie.
3. Charakterystyka populacji skazanych, do kt�rych program jest adresowany: Program skierowany do recydywist�w penitencjarnych z podgrup� klasyfikacyjn� R-2 odbywaj�cych kar� pozbawienia wolno�ci w Zak�adzie Karnym
1.
276 Oddzia�ywania edukacyjne przez kultur�
we W�odawie i spe�niaj�cych poni�sze kryteria: maj� 24-55 lat, s� w dobrym stanie zdrowia i kondycji fizycznej, chc� pozna� �wiat i kultur� regionu, s� zainteresowani sportem i przyrod�, nie s� skazani z art. dotycz�cego prze-j st�pstw przeciwko bezpiecze�stwu w komunikacji oraz z art. 244 k.k. i mog� prowadzi� rowery, wzorowo si� zachowuj� w trakcie odbywania kary pozba-wienia wolno�ci. Pierwsze�stwo maj� skazani odbywaj�cy kar� pozbawi�^ wolno�ci w systemie programowanego oddzia�ywania. Udzia� w zaj�ciach j dobrowolny, grupa wyselekcjonowana do 10 os�b. 4. Opis programu:
4.1. Cele og�lne: propagowanie zdrowego stylu �ycia poprzez edukacj� gionaln� i ekologiczn�.
4.2. Cele szczeg�owe:
- wyposa�enie osadzonych w wiedz� na temat W�odawy i okolic,
- ukazanie pi�kna dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego regionu,
- rozwijanie zainteresowa� przyrodniczych, historycznych dotycz�cy najbli�szego terenu,
- kszta�towanie postaw patriotycznych,
- kszta�towanie poczucia tolerancji wobec odmienno�ci rasowych, r gijnych,
- aktywizacja spo�eczna osadzonych,
- poznanie zasad ruchu drogowego i bezpiecznego poruszania si� po drodze.
4.3. Miejsce realizacji: Muzeum Pojezierza ��czy�sko-W�odawskiego, Po-j leski Park Narodowy, �cie�ka rowerowa: W�odawa - Wola Uhruska, ze* sp� jezior: Bia�e � Glinki - �wi�te � Orzechowe oraz najbli�sze okolice R�anka, Orch�wek, Hola.
4.4. Czas trwania programu z podzia�em na poszczeg�lne etapy jego realizacji: Program cykliczny, realizowany od 15 kwietnia do 15 pa�dziernika,, w ramach zaj�� kulturalno-o�wiatowych i sportowych, weryfikowany poi roku. Sk�ada si� z o�miu jednostek modu�owych. Uczestnicy programie na wst�pie poznaj� zasady ruchu drogowego i bezpiecznego poruszania si� po drodze - pogadanka przy wsp�pracy z policj�, poznaj� podstawowe zasady udzielania pierwszej pomocy � pogadanka s�u�ba zdrowia Ka�dy modu� poprzedzony jest prelekcj� na temat danego miejsca, kt�re ma by� zwiedzone. Trasy rowerowe nie wymagaj� od uczestnik�w przygotowania kondycyjnego i umiej�tno�ci specjalistycznych. Modu� I: Trasa rowerowa: W�odawa � Okuninka - Sobib�r St. - W�odawa.
Zwiedzanie: le�ne trakty, dwie wie�e widokowe, 13 punkt�w wido wych z tablicami pogl�dowymi, muzeum by�ego hitlerowskiego o
zag�ady, odczytywanie mapy. Czas trwania: 5-8 godz.
Modu� II: Trasa rowerowa: Poleski Park Krajobrazowy. Zwiedzanie: dzikie torfowiska, bagna z malowniczymi �r�dle�nymi jeziorami (Wsp�lne i Brudzieniec), rezerwaty przyrody: ��wiowe B�ota, Trzy jeziora, Brudzieniec, obserwacja ptak�w i ro�lin. Czas trwania: 8 godz.
Modu� III: Trasa rowerowa: �cie�ka rowerowa W�odawa � Wola Uh-ruska.
Odczytywanie oznakowa� na szlaku. Rozpoznawanie gatunk�w ro�lin i zwierz�t. Czas trwania: 8 godz. Modu� IV: Trasa rowerowa: dooko�a w�odawskich jezior: J. Glinki - J. Bia�e -J. �wi�te - Orzechowe.