|
Składkę w wysokości podstawowej, to jest do 7% wynagrodzenia, finansuje pracodawca. Może być ustalona procentowo, w jednakowej kwocie lub procentowo z określeniem maksymalnej kwoty. Jest wolna - zarówno dla pracownika, jak i pracodawcy - od składki na ubezpieczenie społeczne. Pracownik może zadeklarować składkę dodatkową w wyższej wysokości, ale nie będzie ona już korzystać z tego zwolnienia. Pracodawcy naliczają i pobierają dodatkowe składki z wyna-
156
Część druga. Ubezpieczenie społeczne
grodzenia pracownika po opodatkowaniu i odprowadzają je na indywidualny rachunek (konto) pracownika w odpowiedniej instytucji stosownie do ustalonej formy programu. Pracodawca może jednostronnie zawiesić odprowadzanie składek lub czasowo ograniczyć ich wysokość, jeśli jest to uzasadnione jego sytuacją finansową.
Wypłata z pracowniczego programu emerytalnego może nastąpić wyłącznie po osiągnięciu przez pracownika 60 lat lub też w przypadku wcześniejszego uzyskania emerytury (co najmniej po osiągnięciu 55 lat). Do tego czasu prawo do rozporządzania własnością zgromadzonych środków zostaje zawieszone. Wypłata stosownie do wniosku pracownika może nastąpić jednorazowo lub ratami. Wypłata może nastąpić w drodze wypłaty transferowej w razie dalszego zatrudnienia u innego pracodawcy, u którego pracownik uczestniczy w innym programie, do tego programu albo na Indywidualne Konto Emerytalne pracownika. W razie wcześniejszej śmierci wypłata środków następuje na rzecz wskazanej w umowie osoby uposażonej przez pracownika lub też spadkobierców. Wypłata bez wniosku pracownika następuje jednoi azowo, jeśli ukończy on 70 rok życia oraz jeśli nie nastąpi wypłata transferowa w przypadku likwidacji programu lub zakładu pracy. Szczegółowo obliczenie i wypłatę w zależności od formy programu regulują ustawy oraz odpowiednie statuty i regulaminy.
Uczestnik zakładowego programu może w każdym czasie dokonać wypowiedzenia pracowniczej umowy emerytalnej, z tym że środki zgromadzone na jego rachunku pozostają na nim do czasu ich wypłaty zgodnie z postanowieniami zakładowej umowy emerytalnej, tworzącej dany program, z wyjątkiem realizacji na wniosek pracownika wypłaty transferowej do innego programu emerytalnego, np. w razie zmiany pracodawcy. W przypadku wypowiedzenia na skutek połączenia, podziału lub zbycia przedsiębiorstwa (zorganizowanej jego części) i wynikającej stąd zmiany pracodawcy, likwidacji programu w związku z likwidacją pracodawcy lub funduszu pracowniczego lub jego upadłości, może na wniosek pracownika nastąpić zwrot zgromadzonych przez niego środków. W razie zwrotu 30% z środków uczestnika pochodzących ze składki podstawowej ulega przekazaniu na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Uczestnik traci prawo do udziału w pracowniczych programach emerytalnych w przyszłości. Środki zgromadzone ze składki podstawowej w ramach pracowniczego programu emerytalnego nie podlegają egzekucji, z wyjątkiem roszczeń alimentacyjnych oraz wówczas, gdy następuje ich zwrot lub wypłata.
Likwidacja pracowniczego programu emerytalnego może nastąpić w razie likwidacji lub upadłości pracodawcy, zakładu lub towarzystwa ubezpieczeń, likwidacji funduszu inwestycyjnego lub pracowniczego funduszu emerytalnego.
We wszystkich sprawach spornych na tle funkcjonowania zakładowych systemów emerytalnych, jako mających charakter prywatnoprawny, a nie publicznoprawny, oparty na przymusie oszczędzania jak w filarze II, właściwe są sądy powszechne (cywilne), z wyłączeniem właściwości sądów ubezpieczeń społecznych.
Od pracowniczego systemu emerytalnego należy odróżnić indywidualne konta emerytalne. Wobec ograniczonego zainteresowania tworzeniem zakładowych systemów emerytalnych w 2004 r. stworzono możliwość odkładania oszczędności na zabezpieczenie swojej starości na specjalnych kontach prowadzonych przez banki i inne instytucje finansowe. Konta te są prowadzone na zasadach funduszy inwestycyj-
Rozdział XVII. Reforma emerytalna i obowiązek oszczędzania
157
nych na podstawie prawa prywatnego (cywilnego). W przypadku podjęcia w przyszłości, po osiągnięciu 60 lat życia, zgromadzonych na takim koncie oszczędności wraz z dochodem uzyskanym z zysku funduszu inwestycyjnego wypłata ma być zwolniona z podatku od dochodu z kapitału. Ma to motywować do indywidualnego oszczędzania na zabezpieczenie środków utrzymania na starość obok emerytury z ubezpieczenia społecznego oraz z systemu pracowniczego.
Rozdział XVIII
Ubezpieczenie społeczne rolników
1. Odrębność systemu
|
