Po pierwsze, zgodnie z przepisem art. 374 § 1 zd. 2 k.p.k. obecność oskarżonego może być nadal uznana za obowiązkową mocą rozstrzygnięcia przewodniczącego składu lub sądu orzekającego w sprawie. Zaistnienie tego wyjątku wymaga inicjatywy ze strony sądu. Stanowi jednak rozwiązanie zapewniające skuteczny instrument reakcji na sytuacje, w których obecność oskarżonego okaże się konieczna. Po drugie, przepis § 1a wprowadza obowiązek stawiennictwa oskarżonego o popełnienie zbrodni na rozprawie w celu bezpośredniej konfrontacji ze stawianymi mu zarzutami. Na oskarżonym o zbrodnię ciąży zatem obowiązek udziału w czynnościach związanych z odczytaniem zarzutów aktu oskarżenia i przesłuchaniem oskarżonego. Zmiana zasad udziału oskarżonego w rozprawie głównej usuwa jedną z odrębności trybu uproszczonego, mając zasadniczy wpływ na jego eliminację (skreślenie rozdziału 51), powoduje także m.in. konieczność zmian w zakresie udziału oskarżonego pozbawionego wolności w rozprawie apelacyjnej (art. 451 k.p.k.). W związku z brakiem co do zasady obowiązku udziału oskarżonego w rozprawie wyrok wydany pod nieobecność oskarżonego nie jest zaoczny.
Zmiany w art. 376 k.p.k. są prostą konsekwencją modyfikacji art. 374 k.p.k. Sprowadzają się do ograniczenia obowiązujących dotychczas ogólnych reguł prowadzenia rozprawy pod nieobecność oskarżonego tylko do oskarżonego, którego obecność na rozprawie jest obowiązkowa, tj. sytuacji z art. 374 § 1 zd. 2 i § 1a k.p.k. W pozostałym zakresie oskarżony może swobodnie rozstrzygać o swym udziale w rozprawie, zatem także zbędne jest odwoływanie się do instytucji wyroku zaocznego, która tym samym traci rację bytu (§ 1 oraz art. 377 § 6 k.p.k.). Zmieniony § 2 nie ogranicza już możliwości kontynuowania rozprawy przerwanej i odroczonej do sytuacji, w których oskarżony złożył wyjaśnienia, co sprzyjać może zasadniczemu przyspieszeniu tej fazy postępowania.
Zmianie uległa w konsekwencji także reguła kontynuacji rozprawy pod nieobecność współoskarżonych (§ 3). Kontynuacja ta możliwa jest bez ograniczeń w razie niestawiennictwa oskarżonego, który nie ma obowiązku udziału w rozprawie. Sąd nie jest zatem ograniczony co do zakresu prowadzenia rozprawy w stosunku do nieobecnego współoskarżonego, którego udział nie był obligatoryjny i który nie skorzystał ze swego prawa do udziału w rozprawie. Oskarżony bowiem, zgodnie z ogólną konstrukcją uprawnienia procesowego, ponosi wszelkie, w tym negatywne, konsekwencje swej nieobecności. Kontynuacja rozprawy możliwa jest także w ograniczonym zakresie w razie niestawiennictwa na rozprawę odroczoną lub przerwaną współoskarżonego, którego obecność jest obowiązkowa. Sąd może wówczas prowadzić rozprawę w zakresie nie dotyczącym bezpośrednio tego nieobecnego. W przeciwnym wypadku odracza albo przerywa rozprawę - gdy działając z urzędu albo rozpoznając wniosek strony uzna, że kontynuacja rozprawy bez udziału współoskarżonego związanego obowiązkiem stawiennictwa nie jest możliwa. Możliwość prowadzenia rozprawy nie jest już uzależniona od usprawiedliwienia niestawiennictwa oskarżonego, którego udział jest obligatoryjny, lecz jedynie od istnienia okoliczności wpływających na realizację prawa do obrony oskarżonego obecnego albo nieobecnego współoskarżonego, o którym mowa w § 3.
Niewielkiej korekcie ulec musiały przepisy dotyczące prowadzenia rozprawy pod nieobecność oskarżonego z jego winy (art. 377 k.p.k.). Mają one charakter wyłącznie redakcyjny (§ 1 i 2), bądź związane są z ograniczeniem reguł prowadzenia rozprawy pod nieobecność oskarżonego tylko do przypadków obligatoryjnego udziału (§ 3). Podobnie bowiem jak w przypadku art. 376 k.p.k. reguła przewidziana w § 3 nie znajdzie zastosowania do pozostałych oskarżonych nieobarczonych obowiązkiem stawiennictwa na rozprawę. W miejsce dotychczasowego odwołania do przepisu art. 376 § 1 k.p.k. zdanie drugie obecny § 3 zawiera samodzielną podstawę do zatrzymania i przymusowego doprowadzenia oskarżonego.