Retinol jest także znany jako prekursor witaminy A-jej początkowa postać, ponieważ w takiej postaci, gotowej do pełnienia swojej roli, występuje u zwierząt. Retinol znajduje się głównie w pokarmach pochodzenia zwierzęcego, jak tran dorszowy, wątroba, żółtka jaj i produkty nabiałowe. Karotenoidy, zwłaszcza beta-karoten, nazywane są prowitaminą, ponieważ ulegają w wątrobie przemianie w witaminę A. Karotenoidy występują w roślinnych źródłach pokarmowych, jak ciemnozielone warzywa liściaste (szpinak, brokuły), żółtopomarańczowe warzywa (marchew, dynia, kantalupa, brzoskwinie) i warzywa czerwone (pomidory). Największa różnica między tymi dwiema postaciami witaminy A polega na tym, że możesz spożywać duże ilości beta-karotenu bez żadnych objawów niepożądanych (no, prawie; czasami twoja skóra może ulec lekkiemu zażółceniu), podczas gdy retinol jako witamina rozpuszczalna w tłuszczach może dawać przy przedawkowaniu objawy toksyczne. Naturalny beta-karoten jest zawsze najlepszy. Inne karoteny obejmują alfa- i gamma-karoten, luteinę i likopen, ale beta-karoten jest najściślej związany z witaminą A.
Ponieważ karotenoidom poświęciliśmy już dużą część rozdziału, obecnie omówimy retinol i wpływ, jaki witamina A wywiera na organizm.
Jaki wpływ wywiera witamina A na organizm
Witamina A jako antyoksydant pełni wiele bardzo ważnych funkcji, głównie dzięki ochronie błon komórkowych i tkanki tłuszczowej. Ogromnie ważny jest jej wpływ na usuwanie szkodliwych zmian w błonach śluzowych, wywołanych przez dym papierosowy i zanieczyszczenie powietrza. Dotyczy to każdego. Nawet osoby niepalące są stale narażone na uszkodzenie układu oddechowego i tkanek oka przez substancje zanieczyszczające powietrze. W tych truciznach mnożą się wolne rodniki (nasi wrogowie), wywołujące szkody oksydacyjne w naszych najbardziej wrażliwych tkankach, narażonych na ich działanie. Jako silny antyoksydant, witamina A neutralizuje wolne rodniki (oksydanty), pomaga w usuwaniu spowodowanych przez nie szkodliwych zmian, a w razie powstania zakażenia pobudza układ odpornościowy, aby się temu przeciwstawić. Witamina A czyni wszystko, żeby utrzymać w zdrowiu te życiowo ważne tkanki.
Witamina A i osoby palące
Dla osób palących witamina A jest absolutną koniecznością! Tkanki jamy ustnej, zatok nosowych, tchawicy i płuc, które przypiekasz każdym wypalanym papierosem, wymagają ogromnej pomocy, żeby poradzić sobie z przeciążeniami, na które je narażasz. To samo dotyczy każdej osoby, znajdującej się w pobliżu, która musi wdychać dym, który ulatnia się z palonego przez ciebie papierosa.
Witamina A i układ odpornościowy
Wspomnieliśmy o pobudzaniu układu odpornościowego. To jeszcze jedno działanie witaminy A. Wspomaga ona walkę z wirusowymi zakażeniami tkanek układu oddechowego jak przeziębienie i grypa. Jeden mechanizm tego działania polega na pobudzeniu ,receptorów bakteryjnych" przeciwciał, które sprawniej wtedy atakująciała obce. Naukowcy stwierdzili, że nawet umiarkowana dawka uzupełniająca karotenoidów stosowana w krótkim czasie wywołuje wyraźną różnicę w reakcji monocytów (krwinki białe) na zakażenie. W podrozdziale na temat beta-karotenu mówimy o tym więcej.
Inne badanie wykazało, że dawka uzupełniająca witaminy A zmienia rodzaj odpowiedzi immunologicznej. W doświadczeniu przeprowadzonym na kurczakach zakażonych wirusem Newcastle obserwuje się normalnie reakcje odporności komórkowej, polegające na wytwarzaniu limfocytów wspomagających T. Po zastosowaniu u nich diety z wysoką zawartością witaminy A obserwowano bardziej intensywną produkcję agresywnych komórek T i większą ilość przeciwciał na poziomie komórkowym i tkankowym. Innymi słowami, ptaki zwalczały zakażenie mocniej i bardziej skutecznie.
Witamina A i promieniowanie
Inny problem, który dotyczy wszystkich, to promieniowanie. Ale i tu witamina A może pomóc. W grupie szczurów, których całe ciało napromieniano promieniami X, badano uszkodzenia DNA powstałe w szpiku kostnym i liczbę krwinek białych. U zwierząt pozostających na diecie z wysoką zawartością witaminy A stwierdzono znamiennie mniej mutacji DNA i wyższy poziom leukocytów. Ilość witaminy A zgromadzona w wątrobie była u nich 4 razy większa niż u napromienianych zwierząt pozostających na diecie normalnej. Wskazuje to, że napromienianie zużywa witaminę A, ponieważ zwiększa zapotrzebowanie na zwalczanie wolnych rodników, a większy zasób retinolu zmniejsza uszkodzenia DNA i układu odpornościowego wywołane przez napromienianie.
Witamina A i zapalenie jelita grubego