Orsanizalions, 1973.
� 4004
WYSOKI KOMISARZ ONZ D/S UCHOD�C�W
(ang. High Commissioner for Refugees, UNHCR, franc. Haut Comrnis-saire de 1'ONU pour les Refugies, hiszp. Al-to Comisario de la ONU para
Refugiados, ro�. Wierchownyj ko-missar OON po die-�am bie�encew), urz�d stworzony przez Zgr. Og. NZ, 1950, celem koordynowania pomocy
-> uchod�com. Siedzib� Biura UNHCR Office, jest Genewa. UNHCR Forty Years of Int. Assistance to the Refugees, Genem 1961
� 4005
WYSTAWY �WIATOWE I MI�DZYNARODOWE (ang. Worid and Intemational Exhibitions, franc. Expositions mondiales et
internationales, hiszp. Exposiciones mundiales e internacionales, ro�. Wsiemirnyje i mie�dunarodnyje wystawki), terminy mi�dzynar. u�ywane od
II p�. XIX w. dla dwojakiego rodzaju ekspozycji, spe�niaj�cych warunki okre�lone osobnym statutem wystaw �wiat, i osobnym wystaw
mi�dzynar., skodyfiko-wane Konwencj� Mi�dzynar. o Wystawach �wiatowych i Mi�dzynar. (19i2 w Berlinie, 1928 i 1948 w Pary�u); zast�pione
now� konwencj�, podp. 30 X 1972 w Pary�u przez 20 pa�stw, m.in. Polsk�; konwencja ustali�a dwa typy w.�. i m.: powszechne zw. ,.EXPO" z
dodaniem roku i nazwy miejscowo�ci, oraz specjalistyczne, jak np. �wiat. wystawa ochrony �rodowiska cz�owieka w Spo-kane, USA. 1974, czy
�wiat, wystawa gospodarki mor. na Okinawie, 1975. Przedmiot Konferencji Bezpiecze�stwa i Wsp�pracy w Europie 1973-74.
Org miedzynar. zarei. w ONZ:
Biuro Mi�d7ynar. Wystaw. Int. Exhihition Bureau � Biireau int. des expositions. BIB, powo�ane do �ycia 1931, z siedzib� w Pary�u; wsp�pracuje z Mi�d7ynar. Tyh� Handlu: cz�onkowie: rz�dy
36 pa�stw, m-in, Polski: puhl Bnfl^tin de RfE. Federacja Wystaw i Salon�w Wystawowych BENELUXU, Federation of Fairsand Exhibitions in BENELUX. za�. 1966, z siedzib� w Brukseli:
Komitet Orcanizator�w Uczestnictwa Krai�w w Mi�d7ynar. Wystawach Gospodarczych, Commitlee of Orsanizers of Na-tional Participnnt in Int. Economic Displays, �al. 1955, z siedzib� w
Wiedniu.
Komitet Uczestnictwa Kraj�w w Mienzynar. Wystawach, Committee �t>f Collective Nationa) Participatiora in Int. Fairs. INTFR-F;XPO. �al. 1955. z. siedzib� w Wiedniu. Unia Mi�dzynar
Wystaw, Union of Inl. Fairs � Union des Foires Int.. UF1. ? siedzib� w Pary�u; wystawy w 74 rnia-� Stach, min w Poznaniu i Warszawie:' posiada statut doradczy (B) ECOSOC; puhl. Jnl. Stand
Mngazine.
Pierwsza wystawa �wiatowa zosta�a otwarta 1 V 1851 w Londynie, w Crystal Pa�ace w Hyde Parku, p n. W'elka Wystawa Przemys�owa Wszyst-
kich Narod�w. Great Industrial Exhibition of Ali Nations i zwiedzona zosta�a przez 6 min os�b.
Pierwsza wystawa mi�dzynar. by�a otwarta 14 VII 1853 w N. Jorku p.n. Nowojorska �wiatowa Wystawa, New York Worid Fair, zwiedzona przez
1250 ty�. os�b. Pod t� sam� nazw� odby�a si� ponownie w USA zwiedzona przez 45 min os�b wystawa mi�dzynar. w okresie 30 IV 1939-27 X
1940 na terenie parku Plushing Meadow, gdzie w budynkach powystawowych 1945 rozpocz�a sw� dzia�alno�� ONZ i mie�ci�a si� tam do czasu
zbudowania siedziby ONZ w Manhattanie.
W XX w. odby�y si� nast�puj�ce wystawy: Pary� 1900, Wembley 1924, Pary� 1931, Pary� 1937, Bruksela 1958, Montreal 1967, Tokio 1970. Od
Brukselskiej przyj�� si� dla wystaw �wiat, skr�t z dodaniem daty EXPO 58, EXPO 67, EXPO 70. Wa�niejsze przem. wystawy mi�dzynar. w XX
w.:
Saint Louis 1904, San Francisco 1915, Gothen-burg 1923, Filadelfia 1926, Barcelona 1929, Chicago 1933/34, Bruksela 1935, N. Jork 1939/40,
San Francisco 1939/40, Seattie 1962, San Antonio 1968, tzw. Hemis-Pair, pierwsza wystawa mi�dzy-amer., w kt�rej jednak nie wzi�a udzia�u
wi�kszo�� pa�stw Ameryki �aci�skiej. Osobne miejsce zajmuj� wystawy mi�dzynar. r�nych dziedzin sztuk pi�knych, kt�rym od 1946 patronuje
UNESCO. .
W dekadzie 1961-70 odbywa�o si� przeci�tnie rocznie w �wiecie ok. 150 wystaw mi�dzynarodowych.
Polska przyst�pi�a 4 V 1960 do paryskiej konwencji wystaw mi�dzynar. z 22 X11928 i paryskiego Protoko�u do niej z 10 V 1948 (Zbi�r um�w
mi�-dz.ynar. PRL 1960. s. 355-399). UN Review, aprii 1958, s. 31-32; Que faut-il savoir de la Convenllon7, BIE. Paris 1964; Dz.U. 1961, p�z. 76;
1968 p�z. 293, 294: Yearhook of Int. Organizations, 1973.
WYST�PIENIE Z ONZ -r Prawo do wyst�pienia z ONZ.
� 4006
WY�CIG POKOJU (ang. Peace Race, franc. Co-urse de la Paix, hiszp. Carrera de la Pa�, ro�. Gonki mira), najwi�ksze mi�dzynar, amatorskie
zawody kolarskie �wiata, organizowane corocznie 1948-51 przez dwa partyjne, bratnie dzienniki:
�Trybun� Ludu" (1948 przez �G�os Ludu") i �Rude Prayo" na trasie Warszawa-Praga-Warsza-wa; od 1952 r�wnie� przez �Neues Deutschland" na
trasie Warszawa-Praga-Berlin-Warszawa.
Zwyci�zcy dru�ynowi 1948-73: 1948 Polska, 1949 Francja. 1950 Czechos�owacja, 1951 Czechos�owacja, 1952 Anglia, 1953 NRD, 1954
Czechos�owacja. 1955 Czechos�owacja, 1956 ZSRR, 1957 NRD, 1958 NRD. 1959 ZSRR, 1960 NRD, 1961 ZSRR, 1962 ZSRR. 1963 NRD. 1964
NRD. 1965 ZSRR, 1966 ZSRR, 1967 Polska, 1968 Polska, 1969 NRD. 1970 Polska. 1971 ZSRR, 1972 ZSRR, 1973 Polska, 1974 Polska.
� 4007
WYW�ASZCZANIE (ang. Expropriation. franc. Expropriation. hiszp. Expropriaci�n. ro�. Ekspro-priacyja). termin mi�dzynar. � przymusowe
odebranie w�asno�ci osobie czy instytucji przez pa�stwo w oparciu o ustaw� o w. i przeniesienie praw w�asno�ci na pa�stwo czy na inne osoby na
warunkach okre�lonych przez pa�stwo: mo�e mie� charakter konieczno�ci wywo�anej wy�szym interesem piibl. (np. w. na rzecz trasy kolei, auto-
strady, lotniska itp.); lub charakter dyskrymina
6�*
4008 Wywrotowa dzia�alno��
1012
cyjny w stosunku do innej grupy etnicznej, jak np. paragrafy 13 i nast�pne dot. w., w ustawie prus. o wzmocnieniu niemczyzny w prowincjach
zachodnioprus. i pozna�skiej z 20 III 1908 (Gesetz betr.,Massnahmen �ur Starkung des Deutschtums in der Proyinz Westpreussen und Posen); czy
u-stawodawstwo po�udniowoafryk. dot. �>� apartheidu, w oparciu o kt�re dokonuje si� przesiedle� i wyw�aszcza przymusowo ludno�� murz.; w.
mo�e by� skutkiem �>� nacjonalizacji.
W Polsce obowi�zuje ustawa o zasadach i trybie w. nieruchomo�ci z 12 III 1961; zmodyfikowana 1966 i 1969. ,
Z. DZIEMBOWSKI Podr�cznik w sprawie wyw�aszczenia, Pozna� 1908; E. D. RE Foreign Confiscation in Anglo-American Law, London 1951; B. A. WORTLAY Obseryations on the Public and
Priyale Int. Relating to Expropriation. �American Journal of Comparative Law" nr 5, 1956; B. A. WORTLY Expropriation in Public Int. Law, London 1959; W. RAMUS Prawo wyw�aszczeniowe.