|
Wysokość ta jest odnoszona do podstawy wymiaru zasiłku. Określenie podstawy wymiaru nie jest jednak równoznaczne z wysokością osiąganego wynagrodzenia. Podstawę wymiaru zasiłków stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone pracownikowi za okres 12 miesięcy kalendarzowych, poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy.
116 Część druga. Ubezpieczenie społeczne
Podstawę wymiaru za jeden dzień niezdolności stanowi 1/30 część tego wynagrodzenia. Sposób obliczenia podstawy określają ustawa i przepisy wykonawcze. Do podstawy wymiaru wlicza się bowiem tylko określone składniki wynagrodzenia, a więc podstawę oblicza się w odmienny sposób niż dla obliczania wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy. Składniki wynagrodzenia, które wliczane są do podstawy, określają dość często zmieniane szczegółowe przepisy. Podstawa wymiaru zasiłku obejmuje wszystkie składniki wynagrodzenia uwzględnione przy ustalaniu podstawy wymiaru składki na i ubezpieczenie.
Ustawa rozbudowała system świadczeń związanych z rehabilitacją lecz- | niczą i zawodową stosownie do współczesnych tendencji i wyodrębnia zasiłek opiekuńczy. Ogólnie można powiedzieć, że obejmuje świadczenia pieniężne zwią- I zane ze zdrowiem. Pracodawcy obowiązani są - przy udziale zakładowych organizacji związkowych i organów służby zdrowia - systematycznie analizować kształtowanie się absencji chorobowej i jej przyczyny oraz podejmować odpowiednie środki w celu ich usunięcia.
Zasiłki zastępujące okresowo wynagrodzenie za pracę (zasiłki: chorobowy, opiekuńczy, macierzyński, wyrównawczy i świadczenie rehabilitacyjne) podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
2. Zasiłek chorobowy
Zasiłek chorobowy jest to świadczenie, które przysługuje pracownikowi, gdy stał się niezdolny do pracy z powodu choroby. Nie każda zatem choroba uprawnia do zasiłku, a tylko taka, która powoduje niezdolność do pracy. Ryzykiem ubezpieczeniowym jest niezdolność do pracy z powodu choroby, a więc okoliczność wyłączająca możliwość uzyskania wynagrodzenia dzięki pracy, a nie sam fakt choroby. Na równi z niezdolnością do pracy z powodu choroby traktuje się z mocy ustawy również niemożność wykonywania pracy z powodu decyzji właściwego organu państwa podjętej z przyczyn sanitarnych związanych ze zwakzumem chorób zakaźnych, a także przebywania w stacjonarnym zakładzie opieki zdrowotnej w celu leczenia nałogu alkoholizmu albo zależności od środków odurzających lub psychotropowych, a także poddania się badaniom dla kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów. Ogólnym warunkiem uzyskania prawa do zasiłku jest wymóg, aby niezdolność do pracy powstała w okresie zatrudnienia. Wyjątkowo tylko zasiłek przysługuje, gdy niezdolność powstała po ustaniu zatrudnienia w przypadku, gdy trwała bez przerwy co najmniej 30 dni, i jedynie w dwóch przypadkach: kiedy osoba, która przestała być pracownikiem, zachorowała w ciągu 14 dni od ustania zatrudnienia oraz w razie zachorowania na chorobę zakaźną o dłuższym okresie wylęgania. Nie dotyczy to jednak przypadków, gdy pracownik podjął inną działalność zarobkową, gdy rozwiązanie stosunku pracy nastąpiło po wyczerpaniu prawa do zasiłku lub gdy pracownik ma ustalone prawo do emerytury lub renty, jest uprawniony do świadczenia przedemerytalnego albo podlega ubezpieczeniu społecznemu rolników. Jeżeli jednak
Rozdział XII. Zasiłki
117
niezdolność do pracy z powodu choroby nastąpiła w okresie zatrudnienia, pracownik zachowuje prawo do zasiłku również po ustaniu stosunku pracy aż do wyczerpania okresu zasiłkowego.
Obecnie okres wyczekiwania na prawo do zasiłku po podjęciu pracy wynosi 30 dni nieprzerwanego okresu ubezpieczenia, z tym że do tego okresu wlicza się okres poprzedniego ubezpieczenia, jeśli przerwa między nimi nie przekroczyła 30 dni, była spowodowana urlopem wychowawczym lub bezpłatnym albo służbą wojskową. Od pierwszego dnia ubezpieczenia prawo do zasiłku przysługuje absolwentom szkół lub szkół wyższych, w razie wypadku w drodze do lub z pracy oraz osobom posiadającym co najmniej 10-letni okres ubezpieczenia.
Zasiłek przysługuje przez okres 182 dni; wyjątek stanowi gruźlica (270 dni). Do okresu tego wlicza się wszystkie okresy nieprzerwanej niezdolności do pracy, a także okresy poprzedniej niezdolności do pracy, spowodowane tą samą chorobą, jeżeli przerwa pomiędzy ustaniem poprzedniej a powstaniem ponownej niezdolności nie przekraczała 60 dni. Do okresów tych nie wlicza się okresu niezdolności do pracy przypadającej na okres wyczekiwania na uzyskanie prawa do zasiłku. Stosownie do zmiany Kodeksu pracy (art. 92) wprowadzonej w 1995 r. na poczet wskazanego okresu zasiłkowego zalicza się nałożony na pracodawców obowiązek wypłaty wynagrodzenia gwarancyjnego dla pracownika za czas niezdolności do pracy z powodu choroby za okres łącznie do 33 dni w roku kalendarzowym, po czym dopiero następuje wypłata zasiłku chorobowego ze środków ubezpieczenia społecznego.
Zasiłek wypłaca się za każdy dzień niezdolności do pracy, nie wyłączając dni wolnych od pracy jako 1/30 kwoty miesięcznej. Wysokość jego wynosi 80% podstawy wymiaru, przy zachowaniu wysokości 100% w razie niezdolności do pracy przypadającej na okres ciąży, z powodu wypadku w drodze do lub z pracy oraz poddania się badaniom lekarskim przez dawców komórek, tkanek i narządów, natomiast 70% za okres pobytu w szpitalu.
Generalnie zasiłek chorobowy nie przysługuje za okresy niezdolności do pracy, w których pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia, ale okresy te wlicza się do okresu zasiłkowego. Zasiłek nie przysługuje za okres niezdolności przypadającej w czasie urlopu bezpłatnego, tymczasowego aresztowania i odbywania kary pozbawienia wolności.
|
