|
przy
wyborze respondentów i przy stawianiu pytań
Metody projekcyjne
Rozpoczyna się od swobodnych pomysłów ludzi
znających się na rzeczy i rozwija je
1. Burza mózgów:
— skupia uwagę na danym problemie
— szybko generuje wiele nowych pomysłów
i wariantów
— nie formułuje żadnych ocen do czasu za-
kończenia generowania pomysłów
2. Konstruowanie scenariuszy:
— tworzy się logiczne, hipotetyczne ciągi zda-
rzeń (historie)
— odpowiada się na pytania typu „jeżeli ...,
to...."
Uwaga: mało zbadana skuteczność
Ilościowe
Metody ekstrapolacyjne
Projekcja przeszłych i obecnych tendencji w przy-
szłość; metoda „naiwna" (rozważająca jedynie
jedną podstawową zmienną)
l. Analiza szeregów czasowych — stosowana
do wykrycia sezonowych lub rocznych ten-
dencji i wzorów
Uwaga: często kluczem jest zmiana trendu.
Modele przyczynowe
Zajmują się związkami między kilkoma zmien-
nymi (zależnymi i niezależnymi)
1. Metody ekonometryczne:
— wykorzystują techniki regresji statystycznej
do mierzenia danych ekonomicznych
— równania wyrażają znane zależności między
podstawowymi zmiennymi
2. Metody segmentacji
— równania obejmują grupy, klasy lub po-
krewne zmienne, nie reagujące w ten sam
sposób pod każdym względem
Uwaga: często są kosztowne
Metody hybrydowe
Na podstawie jakościowego osądu danej osoby buduje się konkretny model w celu uzyskania
bardziej konsekwentnego efektu.
Uwaga: trudno jest odzwyczaić ludzi od czysto osadowych metod.
Źródło: Według: J. Scott Armstrong, Long-Range Forecasting: From Crystai Bali to Computer,
wyd. 2, New York 1985.
Prognozowanie jakościowe. Prognozowanie jakościowe należy stosować wtedy,
gdy konkretne dane są mało dostępne lub trudne do wykorzystania. Na przy-
kład przy wdrożeniu nowego wyrobu lub nowej technologii poprzednie do-
świadczenia nie są wiarygodną wskazówką co do efektów w najbliższej przy-
szłości. Ten rodzaj prognozowania posługuje się subiektywnymi sądami i syste-
mem wag dla przekształcenia informacji jakościowych w szacunki ilościowe.
Przykładami prognozowania jakościowego są: zbiorowe opinie kierownictwa,
składowa szacunków akwizytorów i metoda delficka.
Prognozowanie ilościowe. Prognozowanie ilościowe polega na ekstrapolacji prze-
szłości albo na korzystaniu z dostatecznej ilości konkretnych informacji sta-
tystycznych do ustalenia zależności między głównymi zmiennymi. Ekstrapo-
lacja, jak np. szeregi czasowe, wykorzystuje przeszłe lub obecne tendencje do
projekcji przyszłych zdarzeń. Na przykład statystyka sprzedaży z ostatnich
159
kilku lat może posłużyć do określenia jej kształtowania się w nadchodzącym
roku. Tam, gdzie istnieją wiarygodne dane dotyczące wielu współzależnych
zmiennych i gdzie można jasno określić zależności między nimi, stosuje się
modele przyczynowe. Do rozwiązywania skomplikowanych wzorów matema-
tycznych i do przypisania konkretnych wartości zmiennym w prognozowaniu
ilościowym nieocenioną pomoc stanowi komputer.
Prognozowanie jakościowe nie wymaga danych liczbowych czy statystycz-
nych w taki sposób, jak prognozowanie ilościowe. Można posługiwać się prog-
nozowaniem ilościowym, jeśli istnieje informacja o przeszłości i jeśli można ją
wyrazić w liczbach oraz założyć, że dotychczasowe układy będą nadal wystę-
pować. Danymi wejściowymi prognoz jakościowych są głównie wyniki myślenia
intuicyjnego, osądy i nagromadzona wiedza. Czasem dla uzyskania takich
danych korzysta się z pomocy specjalistów z rozmaitych dziedzin. Można
posługiwać się albo wyłącznie metodami jakościowymi, albo w połączeniu
z ilościowymi. Większość badań porównujących obie metody prognozowania
(chociaż nie wszystkie) stwierdza, że metody ilościowe są — ogólnie biorąc —
trafniejsze od jakościowych. Tablica 6-1 przedstawia kilka rodzajów progno-
zowania ilościowego oraz jakościowego i ich główne braki.
Prognozowanie zmian techniki
Szybkie tempo zmian technologii spowodowało, że wiele firm, szpitali, urzędów
państwowych i innych instytucji zdało sobie sprawę ze znaczenia prognozo-
wania przyszłych osiągnięć techniki. Odkrycia w takich dziedzinach, jak lasery,
samoloty odrzutowe, energia, przetwarzanie i przekazywanie danych, bio-
technologia i nowoczesne tworzywa wywarły radykalny wpływ na wiele orga-
nizacji. Jako kierownicy często musimy upewnić się, jakich należy oczekiwać
osiągnięć technicznych, aby przygotować nasze organizacje do zmian.
Opisane tu metody prognozowania opierają się na założeniu, że przyszłość
będzie podobna do przeszłości. Jednakże tam, gdzie w grę wchodzi zmiana
technologiczna, możemy często zakładać, że przyszłość będzie całkowicie
odmienna od tego, co działo się dawniej. Konsekwencje nowych rozwiązań
mogą być mało widoczne albo powszechne. Nawet najlepsi znawcy często
przeceniali lub nie doceniali skutków istotnego osiągnięcia. Przez niemal 30 lat
przemysł komputerowy wyprzedzał prognozy dotyczące jego wpływu na spo-
łeczeństwo i na jednostkę; zdolność obliczeniowa rosła szybciej, a koszty spa-
|
