Odkrył on w 1843 roku, że układ nerwowy można sztucznie wprowadzać w stan "nerwowego snu", który nazywał "hipnozą". Nazwa
|hipnoza pochodzi od greckiego słowa "Hypnos", które jest imieniem boga snu. Wykazano, że ten szczególny stan snu można wywoływać jedynie przez koncentrację uwagi czy "utkwienie wzroku". Stwierdzono, że osoba znajdująca się w tym stanie jest podatna na sugestie słowne podawane przez
hipnotyzera.

W okresie od 1845 do 1853 roku szkocki chirurg pracujący w Indiach, James Esdaile, wykonał blisko 300 bezbolesnych, poważnych operacji, łącznie z amputacjami i usuwaniem katarakty, stosując hipnozę jako jedyny środek znieczulający.






* * *



Ryc. 7.11. Mesmeryzm pod koniec XVIII wieku zyskał sobie niezwykłą popularność w salonach Wiednia. Rysunek przedstawia Antona Mesmera dokonującego jednego ze swych "cudownych" wyleczeń.




* * *





Jednakże odkrycie eteru spowodowało, że chirurdzy woleli stosować ten środek chemiczny, zamiast psychicznego środka w postaci hipnozy, chociaż wykazano, że ta ostatnia jest równie skuteczna, ma mniej skutków ubocznych, a w wielu typach operacji prowadzi do obniżenia wskaźnika śmiertelności.

W roku 1878 wybitny neurolog, Jean Charcot, zaczął demonstrować hipnozę w Paryżu. Chociaż jego teorie na temat hipnozy były właściwe tylko unowocześnionym mesmeryzmem, ważną jego zasługą było uzyskanie uznawania nauki dla badań nad hipnozą oraz fakt, że u niego studiowali hipnozę Freud i Breuer. Ci ostatni posługiwali się później hipnozą jako techniką służącą do badania nieświadomych procesów w histerii (aczkolwiek Freud zarzucił
następnie hipnozę na rzecz techniki swobodnych skojarzeń).

Nowoczesna era psychologicznych eksperymentów nad hipnozą rozpoczęła się dopiero w latach trzydziestych naszego stulecia, wraz z pracami, jakie w tej dziedzinie podjął Clark Hull na Yale University. Opracowano standardowe procedury dla oceny głębokości hipnozy na podstawie obserwowalnych behawioralnych kryteriów. Ta działalność badawcza została nagle zahamowana, gdy osoba badana w jednym z eksperymentów wygrała proces sądowy wytoczony uniwersytetowi, twierdząc, że doznała szkód psychicznych w wyniku zastosowania wobec niej hipnozy. Tego rodzaju procesów sądowych przeciwko hipnotyzerom-naukowcom, było bardzo niewiele, lecz ten jeden wystarczył, aby Hull zrezygnował z tego kierunku badań i zajął się przez resztę swego życia badaniem zasad uczenia się - u szczurów.

W ostatnich latach w naukowych badaniach nad hipnozÄ… przewodzÄ… Ernest Hilgard ze Stanford University oraz Martin Orne z University of
Pennsylvania. W wyniku twórczej działalności ich pracowni badawczych oraz naukowej ścisłości i pomysłowości, z jaką oni i ich uczniowie badają procesy, korelaty i konsekwencje hipnozy, tajemnica ustępuje miejsca pewnym faktom i sprawdzalnej teorii (Hilgard, 1973; Orne, 1970).





Zmiany świadomości

pod hipnozÄ…





Nikt nie wie dokładnie, jak i dlaczego hipnoza "działa", mimo że jest ona znana już tak długo. Szczególnie ciekawe w wypadku hipnozy jest to, że tak małe "wejście" - parę słów - może wywoływać tak silne zmiany w zachowaniu.
Niektóre skutki hipnozy są ściśle związane z sugestiami słownymi podawanymi przez hipnotyzera, jak w przypadku chłopca, który mimo swej woli pokazał
publiczności język; istnieją także inne, niespecyficzne reakcje, które także z reguły towarzyszą hipnozie. U osób badanych występuje na ogół
głębokie fizyczne i psychiczne odprężenie, pełny, regularny oddech, zmniejszenie napięcia, lęku, strachu oraz troski o to, jakie się robi wrażenie, jak również silna tendencja do zablokowania bodźców