Zwolennicy odmiennego postulatu uważali, że
o przynależności do sekty nie decyduje osobowość werbowanego (gdyż,
ich zdaniem, każdy jest w równym stopniu podatny), ale decydujący
wpływ ma strategia zastosowana przez grupę podczas rekrutacji.
Obecnie najczęściej przyjmowanym przez naukowców schematem
omawiającym powody przynależności do sekt jest tzw. model
integracyjny. Stanowi on „złoty środek” pomiędzy powyższymi
poglądami. Według niego o przynależności do grupy decyduje zarówno
podatność osobista (ponieważ są osoby bardziej podatne od innych),
jak i wpływ grupy.
• Podatność osobista
W jednej z najlepszych pozycji dotyczących problemu grup
psychomanipulacyjnych9, autorzy zauważają, że najważniejszymi
czynnikami podatności są:
Etap w psychofizycznym rozwoju
Najczęściej z sektami związują się ludzie młodzi, wolni jeszcze od
odpowiedzialności wynikającej z faktu posiadania rodziny czy pracy
pełnoetatowej. Werbujący szukają przede wszystkim ludzi młodych,
silnych, pełnych zapału, idealistów, którzy chcieliby poświęcić się
9 D.Kuncewicz, T.Opolska, M.Wasiak, Sekty. Przedmiot fascynacji i zagrożeń,
Warszawa 2000, s. 20-23.
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Kulty.info
SEKTY – CO WARTO WIEDZIEĆ? - Paweł Królak
● str. 19
Jak ludzie trafiają do sekt?
jakiejś ważnej sprawie. Są to najcenniejsi - z punktu widzenia sekty -
członkowie, gdyż mogą oddać sekcie nieocenione zasługi.
Bardziej podatne na zwerbowanie są również osoby w średnim wieku,
w trakcie najważniejszego okresu swojej twórczości lub kryzysu połowy
wieku. Także ludzie starsi, żyjący samotnie mogą stanowić łatwy owoc
werbunku, ponieważ są otwarci na przejawy zainteresowania
i emocjonalnego wsparcia.
Czynniki sytuacyjne
Szczególnym okresem podatności są wszelkie kryzysy życiowe: sytuacje
związane z utratą bliskiej osoby, śmierć, rozwód, brak pracy, zawód
miłosny, przeprowadzka do innego miasta, choroba. Człowiek
znajdujący się w stanie kryzysu bardzo potrzebuje wsparcia,
zrozumienia i akceptacji. Jeśli otrzyma je ze strony werbowników,
bardzo łatwo może się z nimi związać.
Komunikacja w rodzinie
Podatność na zwerbowanie wzrasta zarówno u osób z rodzin
autorytarnych, jak i liberalnych. Autokratyczne środowisko rodzinne
może spowodować ukształtowanie się osobowości biernej, zależnej bądź
silnie rozbudzić dążenie do indywidualizmu. Środowisko liberalne zaś,
gdzie domownik nie otrzymuje od rodziny wsparcia, może przyczynić się
do nasilenia potrzeby bliskości i przynależności, a taki ciepły,
wspólnotowy klimat werbownicy oferują już od pierwszego spotkania10.
10 Tamże, s. 22. Por. P.Królak, dz. cyt., s. 23.
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Kulty.info
SEKTY – CO WARTO WIEDZIEĆ? - Paweł Królak
● str. 20
Jak ludzie trafiają do sekt?
Predyspozycje osobowościowe
Znacznie łatwiej poddadzą się działaniu sekty ludzie z natury podatni na
hipnozę i sugestie, ludzie o obniżonym krytycyzmie, silnej potrzebie
zależności, niskiej samoocenie, naiwnym idealizmie. Łatwo padają
ofiarami sekt również ludzie zafascynowani parapsychologią,
horoskopami, astrologią, telepatią, gdyż dużo łatwiej będzie im
uwierzyć w nadzwyczajne zdolności przywódcy11.
• Metody wpływu
Zdobycie maksimum wiedzy o werbowanym bez podawania (lub przy
szczątkowym podawaniu) informacji o grupie. Szczególną uwagę
przywiązuje się do marzeń, zainteresowań i lęków, co można będzie
wykorzystać w dalszych etapach.
Rekrutacja ma być zaplanowana w ten sposób, by rekrutowany nie był