|
Kobieta ta może mieć również
problemy z osiągnięciem orgazmu (Andersen, Cyra-
nowski, 1995), jednak nierzadko „niewrażliwa sek-
sualnie" kobieta — cierpiąca na upośledzenie pod-
niecenia — z łatwością podczas stosunku osiąga or-
gazm.
Reakcje kobiet na ten problem bywają przeróżne.
Niektóre cierpliwie poddają się nie budzącym
w nich podniecenia stosunkom seksualnym, traktując
swoje ciało mechanicznie z nadzieją, że ich partner
szybko osiągnie moment szczytowania. Lecz to czę-
sto prowadzi do gniewu lub wzajemnych oskarżeń.
Fakt, że mąż raz po raz czerpie z seksu ogromną
przyjemność, natomiast ona odczuwa niewiele, może
być frustrujący i wrogo usposabiający. I w końcu
wiele kobiet zaczyna unikać kontaktów seksualnych,
usprawiedliwiając się chorobą lub wyraźnie prowo-
kując wieczorne kłótnie (Kapłan, 1974).
Istnieją twa typy żeńskich seksualnych zabu-
rzeń bólowych: waginizm, w którym mięśnie po-
chwy kurczą się samoczynnie podczas próby odby-
cia stosunku, a nawet podczas wprowadzania do niej
tamponu, oraz dyspaurenia, w której silny ból po-
jawia się podczas stosunku, mimo że poziom prag-
nienia, podniecenia i zdolności osiągnięcia orgazmu
pozostaje właściwy.
ZABURZENIE EREKCJI U MĘŻCZYZN
U mężczyzn również występuje upośledzenie podnie-
cenia (DSM-IV określa je mianem podniecenia nie-
dostatecznego lub awersją seksualną), jest jednak
zjawiskiem o wiele rzadszym. Natomiast najczęstszą
dysfunkcją u mężczyzn jest upośledzenie podniece-
nia, zwane męskim zaburzeniem erekcji (wcześniej
impotencją). Definiuje się je jako powtarzającą się
niezdolność osiągnięcia i utrzymania erekcji potrzeb-
nej do odbycia stosunku. Jest to upokarzająca, fru-
strująca i załamująca sytuacja, gdyż męskie poczucie
własnej wartości we wszystkich kulturach zakłada
wysoki poziom realizacji seksualnej. Jeśli nie udaje
się osiągnąć erekcji, pojawia się poczucie bezwarto-
ściowości, jak w następującym przypadku:
Sheldon miał dziewiętnaście lat, kiedy koledzy
z drużyny futbolowej namówili go na wizytę u pro-
stytutki. W jej sypialni panował rozgardiasz; ona
„na oko" miała czterdzieści pięć lat, była brzydka,
gruba i miała nieświeży oddech. Sheldon miał być
ZABURZENIA NA TLE SEKSUALNYM
603
ZABURZENIE EREKCJI U MĘŻCZYZN
A. Stała lub okresowa niezdolność do osiągnięcia lub
utrzymania odpowiedniej erekcji przed ukończeniem
aktywności seksualnej.
B. Zaburzenie to powoduje znaczący dyskomfort lub
trudności interpersonalne.
C. Tej dysfunkcji seksualnej nie można wyjaśnić lepiej żródio: apa,dsm-iv, 1994.
innym zaburzeniem osi I (z wyjątkiem innej dysfunk-
cji seksualnej) i nie jest jedynie fizjologicznym skut-
kiem działania określonych substancji (narkotyki, leki)
lub ogólnego stanu zdrowotnego.
ostatni z grupy pięciu chłopców. Nigdy wcześniej
nie uprawiał seksu i bardzo niepokoiła go inicjacja
tej aktywności. Kiedy nadeszła jego kolej, pozosta-
li chłopcy postanowili go obserwować i dopingo-
wać, jednak Sheldon nie mógł osiągnąć erekcji.
Koledzy nawoływali, żeby się pospieszył, a pro-
stytutka również zdradzała oznaki zniecierpliwie-
nia. Presja, jaką odczuwał, była zbyt silna, by
mógł w tej sytuacji jeszcze liczyć na skorzystanie
z usług tej kobiety, i wybiegł z pokoju. Po tym in-
cydencie przez pięć lat unikał wszelkich kontak-
tów erotycznych z kobietami w obawie, że znów
mu się nie uda.
W wieku trzydziestu czterech lat ożenił się
z Suzanne. Ich pierwsze próby zakończyły się po-
wodzeniem. Jednak po zakończeniu miesiąca mio-
dowego Sheldonowi rzadko udawało się utrzymać
erekcję wystarczającą do odbycia stosunku. Gdy
Suzanne nalegała, by się z nią kochał, przytłaczał
go lęk przed porażką i przypominał sobie upokarza-
jące zdarzenie z młodości. Sheldon stał się impo-
tentem.
Dysfunkcje erekcji u mężczyzn mogą mieć cha-
rakter pierwotny lub wtórny, specyficzny lub ogól-
ny. Mężczyzna cierpiący na pierwotną dysfunkcję
erekcji nigdy nie był w stanie osiągnąć i utrzymać
erekcji wystarczającej do odbycia stosunku; nato-
miast ci, którzy cierpiana wtórną dysfunkcję erek-
cji, utracili tę zdolność. Jeśli ta dysfunkcja jest za-
leżna od sytuacji, mężczyzna może mieć problemy
z utrzymaniem erekcji w przypadku kontaktów
z jednym partnerem, a nie ma tego problemu z in-
nymi. Niektórzy z mężczyzn osiągają erekcję w fa-
zie gry wstępnej, ale trącają podczas właściwego
stosunku. Jeśli dysfunkcja ma charakter ogólny,
mężczyzna nie jest w stanie osiągnąć erekcji z żad-
nym partnerem i w żadnych okolicznościach. Waż-
ne i być może budujące dla mężczyzny jest to, że
pojedyncze niepowodzenie niekoniecznie oznacza
pojawienie się „dysfunkcji", która według definicji
jest zjawiskiem powracającym. Prawie każdy męż-
czyzna w tej lub innej sytuacji — zwłaszcza w stanie
zaniepokojenia lub zmęczenia — może mieć trudno-
ści z osiągnięciem erekcji lub utrzymaniem jej wy-
starczająco długo, by możliwe było odbycie stosunku.
Problemy z erekcją mogą być również skutkiem
ogólnego stanu zdrowia. Klinicyści na podstawie
występowania lub braku erekcji w ciągu nocy są
w stanie rozróżnić, czy problemy z tą fazą podnie-
cenia mają podłoże medyczne czy psychiczne. W cią-
gu ośmiogodzinnego snu większość osób cztero-
krotnie przechodzi fazę REM (rapid-eye movement
— faza szybkich ruchów gałek ocznych), podczas
której zwykle pojawiają się marzenia senne.
U mężczyzn fazie tej w sposób niemal nieuniknio-
ny towarzyszy erekcja prącia, nawet wtedy, gdy sny
nie zawierają treści erotycznych. Za pomocą mier-
nika napięcia mierzącego takie nocne erekcje na-
ukowcy potrafią określić, czy w trakcie snu docho-
dzi do erekcji, czy też nie. Jeśli mają one miejsce,
należy całkowicie odrzucić ogólne medyczne lub fi-
zyczne przyczyny impotencji (Carey, Wincze, Me-
isler, 1993; Sakheim, Barlow, Abrahamson, Beck,
1987).
ZABURZENIE ORGAZMU U KOBIET
U niektórych kobiet nie występuje trzecia faza reak-
cji seksualnej, czyli orgazm. Łatwość jego osiągania
przez kobiety jest bardzo zróżnicowana i można ją
604 • ROZDZIAŁ 13
ZABURZENIE ORGAZMU U KOBIET
A. Stałe lub okresowe opóźnienie lub brak orgazmu po
fazie normalnego pobudzenia seksualnego. Kobiety
wykazują duże zróżnicowanie w rodzaju lub intensyw-
ności stymulacji, która wyzwala orgazm. Diagnoza za-
burzenia orgazmu u kobiet powinna opierać się na do-
konanej przez klinicystę ocenie, że zdolność kobiety
?;i;i:l' do orgazmu jest mniejsza, niż można by oczekiwać dla
jej wieku, doświadczenia seksualnego i adekwatności
stymulacji seksualnej, której doświadcza.
B. Zaburzenie to powoduje znaczący dyskomfort lub
trudności interpersonalne.
C. Tej dysfunkcji seksualnej nie można wyjaśnić lepiej
|
