Od wewn¹trz pojawia siê nacisk na wprowadzenie obrazu w³asnej osoby w ¿ycie, a wiêc na postêpowanie w zgodzie z tym obrazem. Od zewn¹trz pojawia siê jeszcze bardziej zdradliwa presja w postaci nacisku na dostosowanie przez jednostkê w³asnego postêpowania do tego, czego spodziewaj¹ siê po niej inni. Poniewa¿ inni spostrzegaj¹ nas jako wierz¹cych w to, coœmy napisali (nawet je¿eli byliœmy pozbawieni wyboru treœci naszej pisaniny), raz jeszcze odczuwamy nacisk w kierunku uzgodnienia obrazu w³asnej osoby z treœci¹ tego, co napisaliœmy.
Chiñczycy stosowali w Korei wiele subtelnych zabiegów, nak³aniaj¹cych amerykañskich jeñców do pisania pod komunistyczne dyktando, choæ przy pozorach nieobecnoœci zewnêtrznej presji. Wiedzieli na przyk³ad doskonale, ¿e wielu jeñców bardzo chcia³oby daæ znaæ swoim rodzinom, ¿e jeszcze ¿yj¹. WiêŸniowie zdawali sobie z kolei sprawê z komunistycznej cenzury swoich listów i z tego, ¿e tylko niektóre z nich s¹ wypuszczane poza obóz. By zapewniæ przejœcie swoich w³asnych listów przez sito cenzury, niektórzy wiêŸniowie zaczêli w nich umieszczaæ treœci, o których s³usznie s¹dzili, ¿e spodobaj¹ siê Chiñczykom - apele o pokój, wzmianki o dobrym traktowaniu czy przychylne wobec komunizmu uwagi. Chiñczycy oczywiœcie bardzo pozytywnie reagowali na takie listy. Po pierwsze, ich propagandowe wysi³ki na ca³ym œwiecie niezmiernie zyskiwa³y dziêki pojawieniu siê prokomunistycznych wypowiedzi w ustach amerykañskich ¿o³nierzy. Po drugie, nawet nie kiwn¹wszy palcem umiejscawiali wielu wiêŸniów tam, gdzie ich postawiæ chcieli - na pocz¹tku równi pochy³ej coraz silniejszego popierania komunizmu.
Podobne by³y skutki organizowanych w obozach konkursów na najlepsze wypracowanie na tematy polityczne. Nagrody dla zwyciêzców by³y nieodmiennie ma³e - kilka papierosów czy owoców - ale wystarcza³y do tego, by wzbudziæ zainteresowanie cierpi¹cych niedostatek wiêŸniów. Zwykle nagradzane by³o wypracowanie o wyraŸnie prokomunistycznym wydŸwiêku. Ale nie zawsze. Chiñczycy byli wystarczaj¹co m¹drzy, by wiedzieæ, ¿e wiêkszoœæ wiêŸniów nie weŸmie udzia³u w konkursie, w którym zwyciê¿a³yby tylko komunistyczne traktaty. Byli te¿ wystarczaj¹co przebiegli, by pracowicie kultywowaæ tak¿e pierwsze, nieœmia³e oznaki sympatii do komunizmu w nadziei na ich póŸniejszy rozkwit. Czasami nagradzali wiêc wypracowanie wyraŸnie opowiadaj¹ce siê za Ameryk¹, choæ wspominaj¹ce tu i ówdzie o zaletach komunizmu. Rezultaty takiej strategii by³y dok³adnie zgodne z pragnieniami Chiñczyków. Widz¹c, ¿e mog¹ wygraæ nawet pisz¹c wypracowania pochwalaj¹ce w³asn¹ ojczyznê, jeñcy kontynuowali dobrowolny udzia³ w konkursach. Jednak, po czêœci zapewne bezwiednie, zaczynali nieco nasilaæ prokomunistyczny wydŸwiêk swoich wypracowañ tak, by jednak podnieœæ szansê w³asnej wygranej. Chiñczycy gotowi byli wzmacniaæ ka¿de ustêpstwo wobec swoich komunistycznych dogmatów, aby pos³u¿yæ siê nim jako Ÿród³em nacisku na kontynuowanie tego kierunku zmian w pogl¹dach wiêŸnia. W przypadku dobrowolnej, pisemnej deklaracji w wypracowaniu, dysponowali doskona³ym zaanga¿owaniem pocz¹tkowym, które potem mogli rozwin¹æ do rozmiarów ca³kowitej kolaboracji i zmiany pogl¹dów.
Praktycy wp³ywu spo³ecznego œwietnie zdaj¹ sobie sprawê z donios³oœci pisemnych deklaracji. Na przyk³ad, wspomniana ju¿, ciesz¹ca siê ogromnymi sukcesami Amway Corporation, nak³ania swój personel do w³asnorêcznego zapisywania (coraz ambitniejszych) planów sprzeda¿y, anga¿uj¹c dziêki temu pracowników w wykonanie tych planów:
l na koniec jeszcze jedna wskazówka: ustal sobie cel i w³asnorêcznie go zapisz. Jakikolwiek by ten cel by³, wa¿ne jest, aby go ustaliæ i wiedzieæ dok³adnie, do czego siê zmierza, a nastêpnie to zapisaæ. Jest coœ magicznego w samym akcie zapisania. Tak wiêc zapisz swój cel. Gdy go ju¿ osi¹gniesz, znajdŸ sobie i zapisz cel nastêpny. W ten sposób zawsze bêdziesz do czegoœ zmierza³.
Magiczne w³aœciwoœci pisania wykryli równie¿ pracownicy innych firm. W wielu stanach wprowadzono niedawno przepisy zezwalaj¹ce kupuj¹cym na wycofanie siê (bez finansowych konsekwencji) z transakcji kupna w ci¹gu kilku dni po jej zawarciu. Ta zmiana przepisów mocno dotknê³a firmy zajmuj¹ce siê sprzeda¿¹ domokr¹¿n¹, ich bowiem sukcesy czêsto zale¿¹ nie od zaspokojenia rzeczywistych potrzeb klientów, lecz od stosowania ró¿nych manipulacji (opisywanych czêsto w tej ksi¹¿ce). Gdy presja manipulacji ju¿ minie, wielu klientów rezygnuje z dokonanego zakupu. W odpowiedzi firmy te chwyci³y siê piêknego w swej prostocie zabiegu, który drastycznie obni¿y³ liczbê wycofuj¹cych siê z transakcji klientów. Zabieg polega³ jedynie na tym, aby umowa o kupnie-sprzeda¿y spisywana by³a nie przez sprzedawcê, lecz w³asnorêcznie przez klienta. Jak twierdzi jedna z czo³owych firm trudni¹cych siê sprzeda¿¹ encyklopedii, ten pojedynczy akt osobistego zaanga¿owania okaza³ siê "bardzo skuteczn¹ pomoc¹ psychologiczn¹, zapobiegaj¹c¹ wycofywaniu siê klientów z zawartego ju¿ kontraktu". Podobnie jak Amway Corporation, firmy te wykry³y szczególny efekt pisemnych deklaracji - ludzie bardziej staraj¹ siê dotrzymaæ deklaracji pisemnych ni¿ s³ownych.