W ostatnich pięciu latach wpływ wydawnictw elektronicznych
zwiększył się ponad czterokrotnie - w 2001 roku zarejestrowano 653 dokumenty tego rodzaju (z czego 493 to egzemplarze obowiązkowe), natomiast w 2005 r. już 2740 (2581 to
egzemplarze obowiązkowe). Drugim ważnym wyzwaniem dotyczącym gromadzenia, a
przede wszystkim archiwizowania treści cyfrowych jest kwestia zasobów publikowanych i
dostępnych wyłącznie w Internecie. W połowie lat 90-tych ubiegłego wieku część bibliotek narodowych podjęła się zadania zachowania dziedzictwa wytwarzanego online oraz
testowania metod gromadzenia publikacji internetowych. W 1996 roku pojawiły się pierwsze inicjatywy, takie jak amerykański Internet Archive (http://www.archive.org), czy australijski projekt PANDORA (Preserving Networked Documentary Resources of Australia -
http://pandora.nla.gov.au/index.html) realizowany przez Bibliotekę Narodową Australii oraz wspierany przez rząd Australii. Spośród europejskich książnic narodowych największe

3
E.
Stachowska-Musiał: Dygitalizacja a ochrona zbiorów. W : Dygitalizacja zbiorów bibliotecznych.
Warszawa 2006 s. 67.
4 A. Filipowicz: Jaka biblioteka elektroniczna... „Biuletyn Informacyjny Biblioteki Narodowej” 2006 nr 1 s.
22-26


osiągnięcia w tej dziedzinie mają biblioteki narodowe Szwecji (realizowany od 1999 roku projekt Kulturarw3 - http://www.kb.se/kw3/) czy Finlandii (budowa i rozwój harvestera5
NEDLIB - Networked European Deposit Library http://nedlib.kb.nl/index.html, który stał się podstawą międzynarodowego projektu wspierania archiwizacji Internetu o tej samej nazwie, realizowanego przez europejskie biblioteki narodowe Holandii, Finlandii, Francji, Niemiec, Norwegii, Portugalii, Szwajcarii oraz Włoch). Innym ciekawym przedsięwzięciem jest
realizowany od 2000 roku w czeskiej bibliotece narodowej projekt ochrony oraz archiwizacji czeskich zasobów sieciowych WebArchiv (http://en.webarchiv.cz). Inicjatywa ta wspierana jest przez Ministerstwo Kultury Czech, a uczestniczy w niej wiele czeskich instytucji.
Punktem wyjścia do prowadzonych przez biblioteki narodowe prac nad budową archiwów
zasobów internetowych było przede wszystkim zdefiniowanie krajowej przestrzeni sieciowej oraz ustalenie kryteriów i metod selekcji dokumentów. Następny ważny element to
stworzenie odpowiedniej infrastruktury informatycznej do selektywnego przeszukiwania
Internetu oraz archiwizacji wyszukanych witryn i plików, a także opracowanie optymalnych zasad tworzenia i zarządzania takim archiwum. Niezbędne było również znormalizowanie
zasad opisu bibliograficznego cyfrowych dokumentów sieciowych. W Polsce problem
archiwizacji Internetu, chociażby zasobów z domeny .pl jest dostrzegany i uważany za bardzo ważny oraz pilny, niestety wciąż brak rozwiązań na poziomie ogólnokrajowym.
W bibliotekach narodowych zjawiska automatyzacji procesów bibliotecznych oraz
gromadzenia i opracowania zasobów elektronicznych obecne są już od kilkudziesięciu lat i weszły na dobre do podstawowych zadań realizowanych przez te placówki. W ostatnich
latach nastąpiła natomiast zmiana w postrzeganiu podstawowej funkcji książnic narodowych
– to już nie tylko skarbnice dziedzictwa narodowego, ale także centra informacyjne mające służyć współczesnemu społeczeństwu wykorzystującemu coraz powszechniej nowoczesne
technologie. Stąd biblioteki dysponujące użytecznymi materiałami oraz możliwościami
organizacyjnymi i finansowymi, stają się wytwórcami nowych treści informacyjnych –
własnych zasobów cyfrowych mających wspierać procesy edukacyjne, poznawcze oraz
badawcze. Programy digitalizacji zbiorów, często traktowane jako forma elektronicznej
ochrony dziedzictwa narodowego poprzez utworzenie i udostępnianie kopii cyfrowych, stały się już w latach dziewięćdziesiatych XX wieku oczywistym faktem w wielu bibliotekach
narodowych. Początkowo wiele projektów ucyfrawiania zbiorów własnych sprowadzało się
do tworzenia zapisów skanowanych treści na płytach CD-ROM i udostępniania ich w