Oznacza to, że nawet
szczególną władzą pewnych wartości nad innymi wartościami'5.
najszczersze chęci, by użyczyć głosu milczącym z konieczności mniejszościom,
Z tego powodu jedno z głównych pytań stawianych przez badania postkolo­
Dyskurs nie mogą przesłonić elementarnego faktu, że dyskurs postkolonialny często
postkolonialny sam powtarza to, przeciwko czemu występuje, z tego prostego powodu, że sam
nialne brzmi następująco: „W jaki sposób stosunkowo niewielka grupa wyrafitakże jest dyskursem. Ten paradoks potwierdza jednak najważniejszą tezę post-nowanych, kanonicznych tekstów fikcjonalnych [high canonicalfictional texts]
kolonializmu - czy szerzej: badań kulturowych - rzeczywistość nie zostaje przez
w połączeniu z metropolitalnymi instytucjami powołanymi do ich badania znadyskurs odtworzona, lecz skonstruowana wedle ukrytych w nim ideologiczlazła się w centrum sceny teoretycznej?"'6.
nych przesłanek.
's E.W. Said, Świat, tekst, krytyk, tłum. A. Krawczyk-Łaskarzewska, [w:] Kultura, tekst, ideologia. Dyskursy współczesnej amerykanistyki, red. A. Preis-Smith, Kraków 2004.
'6 Cytuję syllabus {LIT 6856: Postcoloniality, Globalization and English Literature) jednego z czo­
łowych badaczy postkolonializmu, Apollo Amoko, profesora na University of Florida.
leone ureratury AA WIC
Przymiotnik „postkolonialny", wedle autorów wpływowej antologii Thr1
pire Writes Back: Theory and Practice in Post-Colonial Literatures ( 1 9 8 9 ) , <
się do wszelkiej kultury „naznaczonej procesem imperialnym od czasów koli
zacji aż do dziś". Oznacza to, że badania postkolonialne dotyczą z jednej stroi
wszelkich tekstów czy dyskursów, które uczestniczą w opisanym wyżej proccalć
ujednolicania innych kultur oraz - z drugiej strony - tekstów i dyskursów, któfl
się temu procesowi sprzeciwiają.
Hegemonia Ale badania postkolonialne zajmują się nie tylko hegemoniczną rolą Za< hi |
Zachodu d u j uciśnionej pozycji kultur Trzeciego Świata. Obejmują one bowiem także I,
dzenie dyskursywnych represji wszelkich mniejszości etnicznych i religijnych
Chronologia
w strukturach danej zbiorowości oraz jakichkolwiek relacji między centrum kul
torowym, ustanawiającym normy i wzorce zachowań, oraz marginesem, w którym
1 9 3 9 : Aimé Césaire, czarnoskóry poeta z Martyniki, ogłasza tom wierszy Cahier d'un retour dominuje tendencja naśladowcza. W ten sposób analizować można zarówno rasi­
au pays natal, uznany za jeden z pierwszych literackich manifestów postkolonializmu.
stowskie wyobrażenia danej społeczności, jak i pozornie niewinne zależności kulturowe między dominującym politycznie i kulturowo Zachodem a państwami 1 9 4 7 : Indie uzyskują niepodległość.
domagającymi się tożsamości skonstruowanej na jego życzenie'7.
1 9 4 8 : Czarny Orfeusz, antologia frankofońskiej poezji afrykańskiej zredagowana przez Leopolda Senghora z przedmową Jeana Paula Sartre'a.
1 9 5 0 : Aimé Césaire, od 1 9 4 5 deputowany partii komunistycznej na Martynice, ogłasza Discours sur le colonialisme, gwałtowny atak na hipokryzję kultury zachodniej, która najdra-pieżniejsze swoje właściwości eksportuje do zamorskich kolonii.
1 9 5 2 : Frantz Fanon, jeden z fundatorów badań postkolonialnych, ogłasza książkę Czarna skóra, białe maski, w której opisuje elementarny efekt kolonializmu, jakim jest przyjmowanie „białej" kultury przez kolorowych.
Francuski demograf Alfred Sauvy wymyśla termin „Trzeci Świat".
1 9 5 8 : Wydawnictwo Heinemann publikuje powieść Chinua Achebe Things Fall Apart, która rozchodzi się w trzech milionach egzemplarzy.
i960: Karaibski pisarz George Lamming w Przyjemnościach wygnania czyta Burzę Szekspira. Eksperyment dydaktyczny Prospera uczącego języka angielskiego Kalibana porównuje z zamykaniem Kalibana w więzieniu.