1935 uko�czy� Wydzia� Prawa Uniwersytetu Warszawskiego; 1936 doktoryzowa� si�; 1936-1939 by� asystentem w Instytucie Spraw Spo�ecznych. W czasie okupacji niemieckiej, 1942-1944 wyk�ada� w konspiracyjnej Wolnej Wszechnicy Polskiej, ponadto by� czynny w strukturach Delegatury Rz�du RP na Kraj - Departamencie Pracy i Opieki Spo�ecz-
207
Szma�ski Antoni
nej oraz Biurze Informacji i Propagandy AK; uczestnik powstania warszawskiego 1944.
Od 1945 zwi�zany z Uniwersytetem ��dzkim: od 1945 profesor tej uczelni, byt tw�rc� i 1945-1950 kierownikiem Katedry Polityki Spo�ecznej i Ustawodawstwa Spo�ecznego na Wydziale Prawno-Eko-nomicznym, 1950-1982 kierownikiem Zak�adu (Katedry) Prawa Pracy. 1950-1957 by� r�wnie� pracownikiem naukowym w Centralnym Instytucie Ochrony Pracy i Spraw Socjalnych w Warszawie, a 1956-1964 w Instytucie Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk (PAN). 1973-1978 na stanowisku dyrektora Instytutu Pracy i Spraw Socjalnych w Warszawie. Od 1976 cz�onek rzeczywisty PAN. 1976-1980 pe�ni� funkcj� zast�pcy przewodnicz�cego Komitetu Problem�w Pracy i Polityki Spo�ecznej PAN, 1978-1984 przewodnicz�cego Komitetu Nauk Prawnych PAN. W latach 1980-1983 przewodnicz�cy Rady Legislacyjnej przy Prezydium Rady Ministr�w. By� r�wnie� od 1993 honorowym prezesem Polskiego Towarzystwa Polityki Spo�ecznej, a tak�e od 1958 cz�onkiem zarz�du, a od 1985 prezesem honorowym Mi�dzynarodowego Stowarzyszenia Prawa Pracy i Zabezpieczenia Spo�ecznego, od 1984 cz�onkiem Towarzystwa Naukowego Warszawskiego. Doktor honoris causa Uniwersytet�w: Jagiello�skiego, ��dzkiego, Wroc�awskiego, oraz Uniwersytetu w Bordeaux. Zmar� 17 l 1994 w Warszawie.
Autor ponad 300 publikacji, m.in.: Polityka spo�eczna (1947); Prawo pracy w Polsce Ludowej (1952); Zagadnienia prawne ochrony pracy (1954); Studia o Fryderyku Skarbku jako ekonomi�cie (1954); Prawne zagadnienia bezpiecze�stwa i higieny pracy (1956); Podstawowe
problemy prawa pracy (1957); Uk�ady zbiorowe pracy (1960); Ochrona pracy. Studium spoleczno-prawne (1966); Zarys prawa pracy (1972); Studia z polityki spo�ecznej (1973); Zarys prawa pracy (1976); Ubezpieczenie spo�eczne. Zarys systemu (1987). (J. A.)
SZYMA�SKI ANTONI, kryptonimy: S.A., Sz., Antoni Hoffen, Dr A. S-ki, urodzony 27 X 1881 w Praszce k. Wielunia; ksi�dz, etyk, przedstawiciel katolickiej my�li spo�ecznej. Po uko�czeniu Seminarium Duchownego we W�oc�awku studiowa� filozofi� i nauki spo�eczne w Louvain w Belgii. 1908-1918 wyk�ada� filozofi� i nauki spo�eczne w Seminarium Duchownym we W�oc�awku; by� w�wczas tak�e wsp�redaktorem czasopisma teologicznego �Ate-neum Kap�a�skie". Od 1918 prowadzi� wyk�ady z polityki spo�ecznej i historii katolicyzmu spo�ecznego na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim (KUL). 1919 habilitowa� si� na Uniwersytecie Jagiello�skim z zakresu chrze�cija�skiej nauki spo�ecznej. W 1924 nominowany na profesora zwyczajnego. W latach 1920-1921 by� dziekanem Wydzia�u Prawa Kanonicznego, 1922-1926 prorektorem, a 1933-1942 rektorem KUL. W 1925 jego uczniem zosta� Stefan Wy-szy�ski. 1928 za�o�y� Towarzystwo Wiedzy Chrze�cija�skiej, kt�re wyda�o kilkadziesi�t prac naukowych o tematyce religijnej; od 1929 by� redaktorem miesi�cznika �Pr�d"; wydawa� tak�e miesi�czniki: dla m�odzie�y akademickiej - �Odrodzenie i dla �rodowisk robotniczych - �Front"; w 1930 za�o�y� Zwi�zek Polskiej Inteligencji Katolickiej i zosta� jego prezesem; w 1934 z inicjatywy Sz. Powsta�o Towarzystwo Naukowe KUL; od 1935 organizowa� uniwersyteckie wyk�ady dla duchowie�stwa; w latach 30. cz�onek Mi�dzynarodowego Zwi�zku Bada� Spo�ecznych w Mali-
�wiadczenia spo�eczne
208
nes oraz od 1934 prezes Rady Spo�ecznej przy prymasie Polski.
Po wybuchu wojny 1939 udziela� uchod�com schronienia w gmachu uczelni, a w X 1939 rozpocz�� nowy rok akademicki. Zosta� aresztowany w listopadzie i osadzony w wi�zieniu w Lublinie; po zwolnieniu ukrywa� si� na plebani! w Be�-�ycach i stamt�d kierowa� sprawami Uniwersytetu, organizowa� wyk�ady oraz pomoc dla pracownik�w naukowych i ich rodzin. Zmar� 9 X 1942 w Be��ycach.
Autor 284 publikacji, m.in.: Zagadnienia spo�eczne (1916); Stanowisko pracy w Konstytucji RP (1921); Polityka spo�eczna (1925); Seminarium polityki spo�ecznej. Okres 1919-1926(1927); Ekonomia i etyka (1936); O sprawiedliwo�ci spo�ecznej (1938). (J. A.)
�WIADCZENIA SPO�ECZNE, wszelkie �rodki pieni�ne, dobra materialne i us�ugi, kt�re s�u�� zaspokajaniu indywidualnych potrzeb jednostek i rodzin; uzyskiwane bezekwiwalentnie czyli nie b�d�ce bezpo�rednim wynagrodzeniem za prac�; finansowane ze �rodk�w publicznych.