Ze wzgl�du na gigantyczne koszty jest to jednak ma�o realne.
Psary (?????????)
rej. Rohatyn
* * Zesp� pa�acowy w Psarach powstawa� stopniowo w okresie od XVIII do ko�ca XIX w. Nale�a� w tym czasie kolejno do Jab�onowskich, G�ogowskich i Rey�w. Za czas�w saskich istnia�a tu rezydencja obronna, po kt�rej pozosta�y g��bokie fosy. Na jej miejscu w II po�. XVIII w. wybudowano obszerny, drewniany dw�r, kt�ry zosta� rozebrany przed 1880 r. Z tego za�o�enia zachowa�a si� brama wjazdowa � trzykondygnacyjny barokowy budynek z dwiema kordegardami, kt�ry prawdopodobnie mia� prowadzi� do wielkiej rezydencji, nigdy nie wybudowanej. Brama by�a kiedy� dekorowana insygniami herbowymi Ludwika G�ogowskiego, kt�ry odnowi� j� w 1822 r. Do pa�acu wiedzie od niej aleja lipowa.
Park krajobrazowy otaczaj�cy pa�ac za�o�y� w I po�. XIX w. Ludwik G�ogowski wed�ug projektu ogrodnika Spitza. By�y
308
Rafaj�owa
w nim aleje lipowe i modrzewiowe, okaza�e kasztany i platany. Wed�ug legendy lipy sadzi� jeszcze hetman Stanis�aw Jab�onowski. Do parku przylegaj� rozleg�e stawy rybne � st�d obecna nazwa miejscowo�ci.
Psary. Pa�ac
W latach 1880-82 lwowski architekt Julian Zachariewicz wybudowa� dla Wilhelminy z G�ogowskich Reyowej pa�ac. Jest to murowana, pi�trowa budowla w styku barokowo--romantycznym, na niesymetrycznym planie, z trzema ryzalitami w fasadzie, nakryta dachami o zawi�ej konfiguracji i ozdobiona wie�yczkami i wykuszami r�nej wysoko�ci i kszta�tu. Na frontonach herby dawnych w�a�cicieli maj�tku (Top�r, Pilawa, Tr�by). Portal wej�ciowy zdobi maska lwa. Po wojnie w pa�acu mie�ci�a si� gorzelnia, p�niej biura sow-chozu, na koniec szpital. Obecnie obiekt jest pozostawiony w�asnemu losowi, podobno jednak ma by� restaurowany. Mimo wszystko zachowa� si� w zupe�nie niez�ym stanie.
W sk�ad zespo�u wchodz� ponadto: XVIII-wieczny spichlerz � pi�trowa budowla murowana na planie prostok�ta, z czterospadowym dachem (do okresu mi�dzywojennego by� pokryty gontem) oraz wsp�czesna mu stajnia (w p�nocno--zachodniej cz�ci parku), murowana, parterowa, r�wnie� nakryta dachem czterospadowym.
Rafaj�owa (????????)
rej. Nadworna
Cerkiew p.w. �w. Jerzego zbudowana w 1924 r. nawi�zuje do tradycji budownictwa huculskiego. Jest to budowla drewniana na planie krzy�a greckiego. Nad cz�ci� centraln�
309
Rakowiec
dach namiotowy na wysokim o�miobocznym b�bnie. Wok� �cian szerokie zadaszenie wsparte na wysuni�tych belkach zr�bu. Obok dwukondygnacyjna dzwonnica z galeri� arkadow� w g�rnej cz�ci.
Nieopodal cerkwi znajduje si� dawny ko�ci� parafialny, kt�ry przebudowano po II wojnie �wiatowej na sklep w taki spos�b, �e ca�kowicie zatraci� wygl�d budowli sakralnej. Stoi przed nim * pomnik �o�nierzy II Brygady Legion�w, kt�rzy zgin�li w okolicy zim� 1914-15. Jest to wysoki obelisk na trzystopniowym cokole z pami�tkow� inskrypcj� i nazwiskami poleg�ych. W okresie mi�dzywojennym odbywa�y si� tu uroczysto�ci rocznicowe. Ostatnio pomnik odnowiono staraniem Piotra Lewickiego, nauczyciela historii z Nadwornej i prezesa klubu �Opieka".
Z Rafaj�owej mo�na zrobi� wycieczk� piesz� na ** Prze��cz Legion�w w g��wnym grzbiecie karpackim. Wiedzie tam s�ynna Droga Legion�w, wybudowana przez �o�nierzy II Brygady w ci�gu zaledwie pi�ciu dni, celem dowozu zaopatrzenia do znajduj�cej si� na pierwszej linii frontu Rafaj�owej. Na prze��czy zachowa� si� wysoki �elazny krzy�, u kt�rego st�p umieszczono kamienn� tablic� ze s�ynnym czterowierszem autorstwa legionisty Adama Szani: �M�odzie�y polska / Patrz na ten krzy� / Legiony Polskie d�wign�y go wzwy� / Przechodz�c g�ry, doliny i wa�y / Do Ciebie Polsko i dla Twej chwa�y". Szania wyci�� go podobno bagnetem na pierwotnym drewnianym krzy�u. Obecny krzy� ustawiono w 1931 r. Za czas�w sowieckich kto� pr�bowa� pi�owa� go pi�k� do metalu, ale poniecha� wysi�k�w.
Rakowiec (????????)
rej. Horodenka