[*6] S.Grof i J.Halifax, The Human Encounter with Death, 1979, s.47-48.
[*7] Tamze, s. 51.
[*8] S.Grof, Modern Consciousness Research and the Quest for a New Paradigm, Re-Vision, t. 2, nr 1, zima/lato 1979, s. 42-43.
[*9] Wywiad z autorem, Instytut Esalen, 1984.
[*10] S.Grof, Modern Consciousness Research, op. cit., s. 44.
Rozdział 7: Holistyczna perspektywa.
Wobec kontrowersji zwiazanych z LSD, dr Stanislav Grof rozwinal alternatywne podejscie terapeutyczne, w ktorym nie stosuje srodkow psychodelicznych. Zaczal on klasc coraz wiekszy nacisk na metode zwana obecnie Terapia Holotropowego Oddychania. Przypomina ona szerzej znana technike rebirthingu, ktora w Kalifornii z poczatkiem lat siedemdziesiatych rozwinal Leonard Orr. Zarowno rebirthing, jak i Terapia Holotropowego Oddychania wywodza sie zasadniczo z Pranajamy - indyjskiej jogi oddechu - ktora dla stworzenia odmiennego stanu swiadomosci stosuje ciagly, rytmiczny oddech. W obydwu terapiach pacjent lezy w wygodnej pozycji, obok siedzi pomocnik, ktorego zadaniem jest wspieranie pacjenta podczas kryzysow. Na poczatku sesji pacjent zaczyna rytmicznie oddychac, nie robiac przerwy miedzy wdechem i wydechem. Jak pisze Orr:
Laczysz sie ze swoim oddechem, plynac, plynac, szybujac, odprezajac sie gleboko, twoj umysl roztapia sie w twoim duchu, narastajac, budzac twa wewnetrzna istote i ciche glosy duszy...
Jednak w Terapii Holotropowego Oddychania technika jest nieco intensywniejsza, a rezultaty nastepuja raptowniej i sa bardziej dramatyczne. Oddechowi towarzyszy muzyka, odzwierciedlajaca rozne fazy procesu oczyszczania. Grof wyjasnia:
Muzyka sama w sobie jest pojazdem. Dlatego na poczatku zaczynamy od czegos bardzo pobudzajacego, mocnego. Nastepnie, po okolo godzinie, przechodzimy do pewnego kulminujacego, przelamujacego rodzaju muzyki - np. z wykorzystaniem melodii dzwonow lub bardzo poteznych, transcendentalnych dzwiekow[*1].
Grof wykorzystuje bardzo roznorodna muzyke, obejmujaca rytmy plemion afrykanskich, spiewy sufi, indyjskie jagi, japonskie flety i rozne formy muzyki otaczajacej.
Paradoksem jest, ze rodzaj hiperwentylacyjnego oddychania, jaki stosuje sie w podejsciu holotropowym, w istocie zmniejsza ilosc tlenu dostarczanego do kory mozgowej, wywolujac naturalny haj. Ta technika nasladuje doswiadczenie mistykow zyjacych na wielkich wysokosciach, gdzie powietrze jest bardziej rozrzedzone i dlatego - jak sam Grof stwierdza zdawkowo - jest idealna dla tych, ktorzy nie moga sie udac w Himalaje! Jednak wazniejsze
jest to, ze holotropowe oddychanie, podobnie jak psychoterapia oparta na LSD, moze rozwiazac glebokie problemy emocjonalne, zwiazane z procesem narodzin, a nastepnie otworzyc transpersonalny wymiar.
Doswiadczenie holotropowe - zauwaza Grof - moze byc podobnie bardzo dobroczynne, bardzo przeksztalcajace i bardzo uzdrawiajace. Po takiej sesji liczni ludzie mowia nam, ze jeszcze nigdy nie byli tak zrelaksowani.
Charakterystyczne jest, ze srodek ciezkosci zainteresowan Grofa przesunal sie na Wschod, gdyz w ostatnich latach tendencja ta jest wyrozniajaca cecha zarowno Ruchu Ludzkiego Potencjalu jak i New Age.
Bez watpienia z koncem lat szeszcdziesiatych i w latach osiemdziesiatych
najpowszechniejsza reakcja wielu sposrod tych, ktorzy przeszli przez ere psychodeliczna i obecnie pragneli osiagnac podobne stany swiadomosci, nie uzywajac narkotykow, bylo zwrocenie sie na Wschod w poszukiwaniu jego bogatej wiedzy o mistycyzmie i duchowych stanach swiadomosci. Przede wszystkim istnieja tam praktyczne techniki medytacji, ktore mozna poznac i stosowac, aby bezposrednio doswiadczyc tych stanow. Rowniez zupelnie oczywiste okazalo sie, ze miedzy medytacja i koncepcja holistycznego zdrowia istnieje calkowita zgodnosc. Nic wiec dziwnego, ze kierowanie sie nie tylko do fizycznej strony dolegliwosci, lecz rowniez do mentalnych, emocjonalnych i duchowych przyczyn choroby i zlego samopoczucia stalo sie i nadal pozostaje coraz powszechniejszym podejsciem do problemu adaptacji do stresujacego otoczenia do stresujacego otoczenia, w ktorym zyjemy.
--------------------------------------------------------------------------------
[*1] Wywiad z autorem, Instytut Esalen, 1984.
Rozdział 7.1: Medytacja.
Szeroko rozpowszechnilo sie bledne pojecie, ze medytacja jest pewnego rodzaju pasywna introwersja, spokojnym ale bezowocnym egocentryzmem. W rzeczywistosci jest ona czyms
wrecz przeciwnym i jako technika kontroli umyslu bardzo pozytywnie wplywa na zdrowie, wzmacniajac poczucie wewnetrznego spokoju, zwiekszajac zdolnosci tworcze i ulatwiajac podejmowanie decyzji oraz oslabiajac mentalne napiecia i negatywne emocje. Dlatego tez dzieki medytacji mozna wyeliminowac lub zmniejszyc wiele dolegliwosci, takich jak migrena i bole glowy wywolane napieciem, wysokie cisnienie, dolegliwosci sercowe i skurcze menstruacyjne.
Medytacja staje sie coraz popularniejsza na Zachodzie, glownie wskutek szerokiego zainteresowania naukami Maharisziego Mahesh Jogi i ruchu Transcendentalnej Medytacji (TM). Dotychczas kilka milionow ludzi w Stanach Zjednoczonych poznalo jakas forme medytacji. Praktyka ta jest rowniez bardzo popularna w Anglii, Niemczech, Australii i innych krajach zachodnich. Medytacja przyciaga tym, ze poszerza poczucie istnienia. Osobiste niepokoje, leki i napiecia, ktore bardzo czesto leza u podstaw choroby, nabieraja mniejszego znaczenia i okazuja sie mniej dotkliwe, niz to sie moglo wczesniej wydawac. Baba Ram Dass powiedzial podczas jednego ze swoich wykladow, ze medytacja uwalnia swiadomosc i otwiera nowe horyzonty istnienia.
Zasadniczo istnieja dwa podejscia do medytacji. Pierwsze skupia sie na sile koncentracji, drugie kladzie nacisk na nie przywiazana swiadomosc.
Podejscie koncentracyjne wymaga skupienia uwagi na medytacyjnym symbolu, dzwieku lub spiewie albo na procesie fizycznym, takim jak oddychanie czy bicie serca. Czasami stosuje sie swiete mantry, jak Hare Kriszna lub Om Namah Sziwaja (Oddaje czesc mojemu wewnetrznemu stanowi). W niektorych formach medytacji koncentracyjnej nauczyciel daje uczniowi mantre, nad ktora ten musi medytowac dwa razy dziennie. Chodzi o to, aby zwracac proces myslenia do wewnatrz, az umysl przekroczy mysl.