Wprowadzenie jej w Ŝycie umoŜliwić powinno optymalne wykorzystanie moŜli-
wości poszczególnych państw członkowskich Sojuszu, róŜnych rodzajów sił
zbrojnych oraz państw z poza Sojuszu (np.: państw uczestniczących w programie
PfP). Elastyczność ta dotyczy równieŜ wewnętrznej struktury wielonarodowych
sił połączonych.
Podczas wypracowania załoŜeń i zasad powoływania i funkcjonowania sił
zadaniowych rozpatrywano, jaką metodę rozwiązywania problemu wprowadza-
nia zmian w organizacji zastosować. Analizą objęto cztery metody17:
• metodę naśladowczą (adaptacyjną), w której opracowywany projekt
stanowi adaptację istniejących juŜ rozwiązań projektowych, przy czym
stopień wierności powielania rozwiązań strukturalnych i procedural-
nych jest róŜny – od załoŜeń ogólnych do pełnego odtworzenia istnieją-
cych elementów;
• tworzenie modelu struktury organizacyjnej sił zadaniowych „od
góry” , czyli od kierownika i jego zastępców, poprzez komórki niŜszego
rzędu, aŜ do poszczególnych elementów wykonawczych, moŜe w tym
przypadku być takŜe wykorzystana metoda naśladowcza;
• metodę projektowania systemowego, czyli działanie projektowe opar-
te na analizie problemu i ustaleniu poszczególnych elementów doraź-
nych wraz z ich przyporządkowaniem do określonych podsystemów;
• działanie projektowe skierowane na cele stojące przed nowo two-
rzonym systemem, z których to celów wynikają zadania ogólne,
szczegółowe, procedury i czynności. Punktem wyjścia jest tu analiza
problemu, polegająca na określeniu celu głównego i celów cząstko-
wych sił zadaniowych, z których wynikają odpowiednie zadania i okre-
ślane są procedury działania. Logiczną konsekwencję tego procesu sta-
nowi zjawisko projektowania struktury organizacyjnej komponentu za-

17 L. Szybiński, Metodyka projektowania organizacji systemu zarządzania dla nowo budowanych przed-siębiorstw, Uniwersytet Łódzki, Łódź 1975, s.77.

42
daniowego. W takim, bowiem przypadku punktem wyjścia są czynno-
ści i na tej podstawie tworzy się stanowiska pracy i komórki organiza-
cyjne podsystemu kierowania (dowodzenia) oraz określa siły mające
wchodzić w skład elementów wykonawczych.
Przeprowadzone analizy doprowadziły do przyjęcia załoŜeń koncepcji or-
ganizowania dowództw wielonarodowych połączonych sił zadaniowych (ang.
Combined Joint Task Headquarters Force Concept – CJTF HQ Concept). Opra-
cowane one zostały jako kompilacja wszystkich wymienionych powyŜej metod.
MoŜna w niej dostrzec wykorzystanie zarówno metody naśladowniczej
(poprzez adaptację juŜ istniejących rozwiązań struktur dowodzenia NATO), jak i
przyjęcie tworzenia struktury organizacyjnej dowództwa wielonarodowych sił
połączonych „od góry”. Jako przykład podać moŜna wydzielanie przez stale
funkcjonujące dowództwa NATO (tzw. macierzyste – ang. Parent Headquarters)
grup oficerów (zarówno grupy oficerów kluczowych – ang. Key Nucleus Staff,
jak i grupy oficerów zaląŜkowych – Nucleus Staff), które to grupy stanowią
szkielet organizacji wspomnianych dowództw.
Skład doraźnych wielonarodowych sił połączonych obejmuje zazwyczaj
komponenty narodowe, jak i komponenty poszczególnych rodzajów sił zbroj-
nych, dlatego do jego określenia często stosowana była metoda projektowania
systemowego. UmoŜliwiło to osiągnięcie duŜej elastyczności oraz przynosiło
w efekcie moŜliwość właściwego doboru sił i środków, tworząc taki skład wielo-
narodowych sił połączonych, jaki będzie adekwatny do postawionego przed tymi
siłami celu.
Zasadnicze załoŜenia koncepcji wielonarodowych sił połączonych zmie-
rzają w swojej istocie do rozwiązania następujących problemów organizacyjnych
tworzenia doraźnych struktur zadaniowych:
• jak włączyć do udziału w operacjach prowadzonych przez NATO pań-
stwa
z poza Sojuszu oraz zachować jednocześnie jednolity system dowodze-
nia, własne doktryny i procedury?;

43
• w jaki sposób zachować moŜliwość elastycznej reakcji (w tym równieŜ
systemu dowodzenia) w działaniach Sojuszu w ramach artykułu 5. (tzn.
kolektywnej obrony), jak i w trakcie realizowania przez Sojusz róŜnych
przedsięwzięć wspólnie z innymi partnerami (zarówno grupami państw,
organizacjami międzynarodowymi jak i pojedynczymi podmiotami
prawa międzynarodowego); dotyczy to całego spektrum operacji, po-
cząwszy od pomocy w klęskach Ŝywiołowych, przez pomoc humani-
tarną, operacje utrzymania pokoju do operacji wymuszania pokoju?
(ogólny zakres zadań realizowanych w tym drugim przypadku zobra-
zowano na rys. 9)
• jakimi sposobami moŜna najlepiej wykorzystać zarówno obecne, jak
i przewidywane rozwiązania, w tym posiadane siły i środki?
• w jaki sposób umoŜliwić udział Sojuszu w operacjach, w których NA-
TO nie jest organizacją wiodącą (ang. non-NATO led operations), po-
sługując się przy tym zasadą, iŜ moŜna podjąć działania będąc rozdzie-
lonym lecz nie oddzielnie (ang. separable but not separete).

Koncepcja organizowania i funkcjonowania wielonarodowych połączo-
nych sił zadaniowych jest cały czas udoskonalana i rozwijana. MoŜna stwierdzić,
Ŝe jest to wręcz proces, który trwa ciągle i nie został zakończony. Transforma-