♦ Analizy klientów.
♦ Zapobieganie zanieczyszczeniu środowiska.
♦ Analiza rynkowa.
♦ Relacje z dostawcą.
Metody i narzędzia jakości
31

♦ Rozwinięcie polityki zarządzania.

W dalszej części omówiona zostanie grupa podstawowych, najczęściej stosowanych metod i narzędzi jakości. Pozostałe metody, będące technikami o znacznie wyższym stopniu zaawansowania dotyczą bardziej sfery zarządzania w ogóle niż zagadnień jakości i zostaną tylko zasygnalizowane.

DZIŚ
JUTRO
POJUTRZE
7 PODSTAWOWYCH
7 NOWYCH NARZĘDZI
NARZĘDZI
DIAGRAM
DIAGRAM
DIAGRAM
POWINO-
ISHIKAWY
RELACJI
WACTWA
ANALIZA
ANALIZA
DIAGRAM
DIAGRAM
DANYCH
WIELU
DRZEWA
MACIERZY
ZMIENNYCH
* PARETO
MACIERZY
*GRAFIKA
*KARTA
OBSERWACJI
DIAGRAM
DIAGRAM
STRZAŁ-
*HISTOGRAM
KOWY
PDPC
*KARTA
KONTROLNA
METODY STATYSTYCZNE
*DIAGRAM
KORELACJI
PLAN EKSPERYMENTU

1.2.1. Burza mózgów
Burza mózgów jest metodą pracy grupowej pozwalającą uzyskać dużą ilość pomysłów w krótkim okresie czasu. Może być ona stosowana do rozwiązywania bardzo różnorodnych problemów, np. do:
♦ określenia problemów w produkcji,
♦ poszukiwania możliwych przyczyn powstałych problemów,
♦ poszukiwania rozwiązań konkretnych problemów,
♦ poszukiwania sposobów wdrożenia ustalonych rozwiązań.
32
Marek Rączka

Burza mózgów jest podstawą większości pozostałych metod. Efektywna praca wymaga przestrzegania pewnych reguł. Przede wszystkim grupa powinna być niezbyt liczna − od 3 do 12 osób. Bardzo ważny jest również skład grupy; powinien on być zróżnicowany. Lider grupy powinien posiadać pewne doświad-czenie w kierowaniu pracą grupy i technice metody. Należy stworzyć odpowiednie warunki do pracy grupowej − spotkanie powinno odbywać się w oddzielnym pomieszczeniu, w atmosferze spokoju, bez zakłóceń. Podczas pracy przy użyciu tej metody należy odpowiedzieć na 6 pytań: Co? Kto? Gdzie? Kiedy? Jak? Dlaczego?

Cztery podstawowe reguły jakich należy przestrzegać przy stosowaniu tej metody to:
¾ Proponować wszystkie pomysły.
¾ Proponować dużo pomysłów.
¾ Podkradać pomysły innych.
¾ Nie krytykować.
Burza mózgów przebiega w trzech fazach:
¾ Przedstawienie i sformułowanie celu.
¾ Wypracowanie pomysłów.
¾ Wykorzystanie i kontrola pomysłów.


1.2.2. Zbieranie danych
Podstawę naszych działań stanowią zawsze dane, które musimy zebrać, posegregować i usystematyzować w taki sposób, aby było możliwe przeprowadzenie ich analizy. Nie chodzi o to by zbierać wszelkie dane, lecz tylko te które będą przydatne do celu jaki sobie określiliśmy. W praktyce codziennie w przedsię-
biorstwach rejestrowane są znaczne ilości danych, które nie mogą zostać wyko-rzystane, gdyż warunki ich rejestracji nie zostały prawidłowo ustalone. W tabeli zamieszczone zostały dane, które następnie zapisano w tabeli zliczeń.


Faza Poniedz.
Wtorek Środa Czwartek
Piątek
A 9 9 9 9 9
B 3 7 5 0 0
C 21 30 46 28 50
D 7 0 0 0 4


Metody i narzędzia jakości
33

1.2.3. Tabela zliczeń
Tabela zliczeń pozwala na proste usystematyzowanie zebranych danych umożliwiając następnie prezentację graficzną w postaci histogramu.


Faza
Zliczenia
poniedziałek
wtorek
A IIII IIII



B III



C IIII IIII IIII IIII I
D IIII II






1.2.4. Wykresy
Wykresy są bardzo przydatne do prezentowania wyników badań i kontroli.
W zależności od rodzaju danych należy wybrać odpowiedni rodzaj wykresu.
Zestawienie różnych wyników w postaci grupy wykresów stanowi tzw. tablicę wskaźnikową (tableau de bord).


1.2.4.1. Wykresy liniowe
60
50
40
30
20
10
1989r
1990r
1991r
1992r
1993r
1994r

34
Marek Rączka

1.2.4.2. Wykres kołowy
1991r.
1990r.
1992r.
1989r.
1993r.
1994r.



1.2.4.3. Wykres słupkowy – histogram

1994
1993
1992
1991
1990
1989
10
20
30
40
50
60


50
40
30
20
10
1987
1988
1989
1990
1991
1992
1993
1994
1995

Metody i narzędzia jakości
35

1.2.4.4. Diagramy rozproszone
Diagramy rozproszone używane są do badania zależności między dwoma czynnikami lub parametrami w celu stwierdzenia powiązań lub korelacji między nimi. Jeżeli występuje zależność jednego czynnika od drugiego, to kontrola czynnika niezależnego (pierwszego) będzie jednocześnie metodą kontroli czynnika zależnego (drugiego). Jeżeli np. temperatura procesu chemicznego i jego wynik są ściśle ze sobą związane − można kontrolować jedynie temperaturę procesu, (co jest znacznie łatwiejsze).
u
C
yrob wść D
no
łasw
B
A
temperatura

Rozkład danych liczbowych dotyczących procesu jest widoczny na rysunku: wystarczy zabezpieczać przebieg procesu w zakresie temperatury od C do D, aby wyrób posiadał własności w zakresie od A do B. Jest to znacznie łatwiejsze niż każdorazowe dokonywanie kontroli wyrobu.