|
Umowa o *depozycie zwykle zawiera zastrzeżenia dotyczące przechowywania (np. osobno jako nierozdzielna całość), opracowania (specjalna księga inwentarzowa, odmienna sygnatura, odrębny znak własnościowy z zaznaczeniem depozytowego charakteru zbioru), udostępniania (zezwolenie na korzystanie tylko przez określoną grupę czytelników, zakaz korzystania w wyznaczonym czasie) oraz podkreślenie, czy ma to być depozyt czasowy, czy wieczysty. Depozyt czasowy wymaga przedłużenia umowy depozytowej przed wygaśnięciem terminu jej ważności, a depozyt wieczysty różni się od daru nazwą uwidocznioną w znaku własnościowym i koniecznością zachowania innych warunków umowy. Czasami bibl. otrzymująca depozyt zobowiązuje się go uzupełniać, np. b.d. Toruńskiego Towarzystwa Naukowego stale uzupełniana w Książnicy Miejskiej
biblioteki dla dzieci i młodzieży
56
Czytelnia w bibliotece dla dzieci
im. Kopernika. W razie niebezpieczeństwa zniszczenia lub uszkodzenia *bibl. prywatnej art. 36 ustawy
0 bibl. z 1968 przewiduje możliwość przekazania jej w depozyt do ^biblioteki państwowej.
S. S. K.
biblioteki dla dzieci i młodzieży, placówki biblioteczne służące wychowaniu dzieci i młodzieży, wyrabianiu u nich potrzeby stałego obcowania z książką, wrażliwości na jej treść i formę oraz umiejętności czytania; dostarczają one kulturalnej rozrywki, przygotowują do korzystania z bibl. dla dorosłych. Pionierem bibliotekarstwa dziecięcego w Polsce była Bibl. Publ. m. Łodzi, która w 1922 zorganizowała pierwsze b. d. dz. w wieku 7-14 lat. Pragnąc objąć działalnością bibl. dziecięcych wszystkie dzieci, organizatorzy zaprojektowali sieć 40 bibl. ulokowanych poza budynkami szkolnymi. W praktyce zorganizowane zostały bibl. głównie w dzielnicach robotniczych, z tego zaledwie dwie poza szkołą. Dobór książek dostosowany był do potrzeb szkół. B. d. dz. posiadały katalog działowy (nie dziesiętny) i katalog krzyżowy. Innymi drogami szedł rozwój b. d. dz. w Warszawie, gdzie ich organizacją i działalnością zajmowały się Tow. Bibl. Publ., Tow. Bibl. d. Dzieci
1 Tow. Bibl. Powszechnych. W 1925 otwarto w Warszawie pierwszą b. d. dz. w wieku 7-12 lat. Z inicjatywy Związku Księgarzy i Wydawców Poi. otwarto w 1927 Bibl. Wzorową dla Dzieci w lokalu szkolnym. W latach następnych wzrosła liczba filii dziecięcych Bibl. Publ., dzięki otwieraniu przez nią nowych placówek i przejmowaniu prowadzonych przez Towarzystwa. W 1936 przy Bibl. Publ. powstała Sekcja B. d. Dz., która kierowała pracą organizacyjną, metodyczno-instrukcyjną oraz szkoleniem pracowników. Trzecim środowiskiem organizowania b. d. dz. była Dąbrowa Górnicza, gdzie w 1929 powstały b. d. dz. 9 szkół powszechnych. Do 1939 samorządy i towarzystwa społeczno-oświatowe utworzyły
27 b. d. dz. W czasie okupacji b. d. dz. po krótkim okresie działalności zostały zamknięte. Po wyzwoleniu natychmiast przystąpiły do pracy. Nadzór nad b. d. dz. sprawowało do 1951 Min. Oświaty, a następnie Min. Kultury i Sztuki. Pierwsze lata poświęcone zostały odbudowie zniszczonych placówek, z którą uporały się wcześniej bibl. posiadające tradycje pracy, np. b. d. dz. w Warszawie do 1949. W dalszych latach powstawały nowe placówki, zarówno filie, jak i oddziały, oraz bogaciły się zbiory literatury dla dzieci i młodzieży w *sieci bibl. publicznych. W 1957 Min. Kultury i Sztuki wprowadziło w życie Wskazówki w sprawie organizacji bibliotek dla dzieci i młodzieży i księgozbiorów dla dzieci w publicznych bibliotekach powszechnych. Wskazówki przewidują organizowanie wypożyczalni i czytelni lub tylko wypożyczalni. Orientują, jaka powinna być struktura zbiorów przeznaczonych dla dzieci i młodzieży, omawiają klasyfikację książek popularnonaukowych wg systemu dziesiętnego, a literatury pięknej wg poziomów i działów, dopuszczając stosowanie symboli działów przyjętych w *bibl. szkolnych. Bibl. publ. dla dorosłych są zobowiązane do wydzielenia księgozbiorów dla dzieci, przestrzegania zasad kla syfikacji, opracowania i układu książek dla dzieci, udostępniania zbiorów w miarę możności w oddzielnych dniach i godzinach, przechowywania kart kontroli wypożyczeń dzieci w osobnych kartotekach. Opiekę instrukcyjno-metodyczną nad b. d. dz, w Warszawie roztacza Ośrodek Instrukcyjno-Meto-dyczny bibl. dziecięcych przy Bibl. Publ. W innych miastach zajmują się tym instruktorzy czytelnictwa dziecięcego. Sieć b. d. dz. obejmuje 758 wydzielonych placówek, tj. 291 filii i 467 oddziałów dziecięcych (1974). W placówkach wydzielonych i zbiorach bibl. publ. dla dorosłych znajduje się 15,1 min książek dla dzieci i młodzieży z zakresu literatury pięknej. B. d. dz. wypracowały wiele ciekawych form i metod wychowania dzieci.
57
|
