|
Istotnie słowa te kryją w sobie treść, którą każdy nieomal
człowiek przeżyć musi, gdyż każdy, na całym świecie, gdzie tylko jest
zorganizowane życie społeczne, musi być w szkole w swoim dzieciństwie, a
nawet często i w wieku młodzieńczym, każdy musi mieć nauczyciela —
podporządkować się jego wymaganiom, jego myślom, pod jego kierunkiem
zdobywać pierwsze elementy wiedzy.
W określonych godzinach, codziennie, jak świat długi i szeroki, idą dzieci do
szkoły — idą tłumy dzieci;
w określonych godzinach, codziennie, jak świat długi
15
i szeroki, idą nauczyciele do szkoły — idą tłumy nauczycieli! Idą
do szkoły! Ważna i doniosła musi być praca szkoły i nauczycieli,
skoro wszystkie kraje wprowadziły lub wprowadzają u siebie
prawo obowiązku czy przymusu szkolnego. Nie pozwalają w
tym względzie na dowolność swoim obywatelom i zmuszają do
posyłania dzieci do szkoły, jeśli opiekunowie, nie rozumiejąc
dobra tej pracy dla dziecka i społeczeństwa, starają się od tego
obowiązku uchylić. Praca szkoły i nauczyciela stanowi istotnie
wielkie dobro, wielką wartość kultur alno-spo-łeczną, gdyż -
wprowadza każdego człowieka w świat wiedzy, co prawda nikły
na razie i bardzo ograniczony. Uczy go jednocześnie technik
różnych, uczy sztuki czytania, pisania, liczenia i dzięki temu z
tego maleńkiego świata wiedzy, w który go wprowadza szkoła
początkowa, może kroczyć dalej, sięgać głębiej, zdobywać wie-
dzę czystą i stosowaną w różnych zawodach.
Mnóstwo jest dzieci na świecie, więc i mnóstwo, choć mniej
znacznie, nauczycieli. Wszyscy ci nauczyciele od wielu, wielu
lat wprowadzali w świat wiedzy, form współżycia i kultury
pokolenie za pokoleniem w różnych epokach w rozmaity sposób
i w różnym zakresie. W istocie swej była to zawsze sprawa
dużej wagi, zyskująca coraz większe zrozumienie, coraz
większą nieustępliwość w konieczności brania w niej udziału
każdego człowieka.
Pomyśl, Kolego, jaka to ważna sprawa! Każdy człowiek musi
przejść przez szkołę, więc jeśli praca w niej jest dobrze
spełniana — jaki wpływ może wywrzeć na losy życia krajów i
ludzkości. Przecież w ciągu tych
16
obowiązujących w szkole podstawowej siedmiu lat, prócz
wiedzy samej szkoła, a więc nauczyciel, coś tym dzieciom
przekazuje swego, w jakiś sposób działa na nie, coś w nich
budzi, rozwija, czasem hamuje, stara się kształtować warunki
rozwoju, okoliczności pracy i przeżyć. Im jest lepszym
człowiekiem, lepiej do pracy przygotowanym, im ma większą da
innych życzliwość, głębszą o nich troskę i poczucie
odpowiedzialności za swoją pracę, tym głębszy zostawi śle d w
duszach dzieci. Może więc można by powiedzieć, że im lepszy
będzie nauczyciel, tym lepszy będzie świat i życie każdego
człowieka? — Może...?
Jest to jakby zaczarowany jakiś świat, z którego nikt się nie
może wymknąć, każdy przejść przezeń musi — każdy człowiek!
Na całokształt tej pracy składa się praca wszystkich nauczycieli
— to znaczy, że praca przez nich wykonywana daje całość o tak
doniosłym znaczeniu kulturalno-spolecznym. I udział każdego
nauczyciela na najdrobniejszym choćby odcinku jest ważny, bo
spełnia cząstkę wielkiego zadania całości.
Pomyśl, jesteś już w tym świecie pracy, więc praca Twoja jest
ważna, bo spełnia cząstkę tego doniosłego całokształtu.
Czy rozumiesz znaczenie tego, jaką będzie Twoja praca?
LIST DRUGI
Kolego, chcę dzisiaj pomówić z Tobą o tym, co może już sam
zaobserwowałeś w życiu i uświadomiłeś sobie, bez żadnego
zresztą zapewne zdziwienia. Prawda to bowiem stara, dawno
stwierdzona, wiecznie jednak żywa. Prawda, że wyniki każdej
pracy w dużej mierze zależą od tego, kto ją wykonał i kim on jest
jako człowiek, jaki jest jego stosunek do innego człowieka, czy
interesuje go dola i los innych ludzi, czy chce im dopomóc, czy
wpatrzony jest tylko w swój własny los i jego bieg? Słowem, jaki
to jest człowiek, jaka jest jego wartość wewnętrzna, jaką ma
postawę w stosunku do ludzi, życia i pracy. Prawda to bowiem
wiecznie żywa, że poza przygotowaniem zawodowym
człowieka, poza Jego wykształceniem najistotniejszą,
najbardziej podstawową i decydującą wartością w jego pracy
jest jego Człowieczeństwo.
Najbogatsza to i najcenniejsza wartość stwierdzana zawsze i
wszędzie przez wszystkich czujących i myślących ludzi,
opiewana w poezjach, legendach i baśniach, wyrażana w
obrazach, rzeźbach i pieśniach — tak widocznie głęboko żyje w
duszach ludzkich i taka jest ich
18
tęsknota, żeby ją można było widzieć wszędzie, zęby wypełniała
świat, żeby ją każdy rozumiał, odczuł i stosował w życiu.
Posłuchaj, opowiem Ci, jak ją wyraził nieznany nikomu z
|
