Podkreślał także, iż socjologia musi przyglądać się
zarówno wielkim strukturom społecznym, jak i znaczeniu,
które poszczególne jednostki nadają sitom działającym na tym
poziomie. Podobnie jak Marks, nie wierzył w istnienie
ogólnych praw organizacji ludzkich społeczeństw. lecz w
przeciwieństwie do niego uważał, iż należy zachować
obiektywność, to jest unikać wartościowania w opisie i
analizie zjawisk społecznych.
9. Początkowo amerykańska socjologia przejęta koncepcje
europejskie w podejściu do problemów związanych z
urbanizacją i industrializacją, ale wkrótce mogła pochwalić się
własnymi osiągnięciami: jednym z nich było szerokie
wykorzystanie technik ilościowych, statystycznych, drugim
zaś wypracowanie nowego podejścia badawczego zwanego
interakcjonizmem. Polegało ono na zainteresowaniu
procesami, dzięki którym społeczeństwo trwa i zmienia się. a
które zachodzą na poziomie mikro, w bezpośrednich
kontaktach ludzi ze sobÄ….
10. Socjologia stanowi obecnie ogromną i zróżnicowaną
dziedzinę analiz wszystkich przejawów ludzkiej kultury,
struktury społecznej, zachowań i interakcji oraz przemian
społecznych.
 
Rozdział 2
TEORIE I METODY W SOCJOLOGII
 
W rzeczywistości społecznej ludzie działają, wchodzą ze sobą
w interakcje oraz organizują się.. Jeśli popatrzymy z boku na
wszystko, co dzieje się wokół nas, ujrzymy świat pełen gwaru i
ruchu, które ludzie wytwarzają w swej codziennej krzątaninie.
Jak mamy sobie radzie z ta hałaśliwą rzeczywistością? W jaki
sposób zrozumieć, co się dzieje' Odpowiedz na te pytania leży
w połączeniu teorii z praktyką badawczą. Teoria stanowi
narzędzie służące wyjaśnieniu, w jaki sposób świat funkcjonuje;
metoda zaś jest sposobem prowadzenia badań, które pomagają
nam tworzyć bądź sprawdzać teorie.
21
 
We współczesnym świecie nauka stała się dominującym
sposobem rozumienia świata, choć nie jedynym, ponieważ
nadawaniem sensu temu światu zajmują się także religie,
ideologie, filozofie oraz nasza własna intuicja. A zatem nauka ma
swoich „rywali", a rywalizacja ta jest w niektórych dziedzinach
silniejsza niż w innych. Większość ludzi nie zajmujących się
nauką nie kwestionuje twierdzeń fizyków, chemików,
biochemików czy też biologów na temat funkcjonowania świata,
chociaż głęboka wiara religijna w „kreacjonizm" często wytwarza
wrogie nastawienie wobec biologów będących zwolennikami
teorii ewolucji Darwina. Natomiast w odniesieniu do świata
społecznego pozycja nauki jest znacznie słabsza. Często uważa
siÄ™, że ludzie oraz ich wytwory — spoÅ‚eczeÅ„stwo i kultura — nie
poddają się badaniu naukowemu. I chociaż minęło już przeszło
sto pięćdziesiąt lal, od kiedy August Comte (l 830-1842) uznał, iż
socjologię można zaliczyć do nauk takich jak przyrodnicze, to
socjologowie nadal nie mogą rozstrzygnąć kwestii, czy
rzeczywiście można jej przyznać status nauki. Albowiem tak jak
Karol Marks i Max Weber kwestionowali naukowe możliwości
socjologii, podobnie wypowiada się wielu współczesnych
socjologów (Halfpenny, 1982; Dcnzin, 1970). Ale obecnie
przyjmijmy, iż spory na lemat jej statusu nic istnieją, i przyjrzyjmy
się, w jaki sposób funkcjonuje ona jako nauka.
ISTOTA NAUKI
Celem nauki jest umożliwienie nam zrozumienia świata i
gromadzenie wiedzy o nim. Narzędziem, który temu służy, jest
teoria, która odpowiada na pytanie, dlaczego istnieje dane
zjawisko i w jaki sposób działa (J. Turner, 1991). Teorie
naukowe mają pewne charakterystyczne dla siebie cechy, które
odróżniają je od innych rodzajów wyjaśniania świata, takich jak
religia, dogmaty polityczne i osobiste sÄ…dy (J. Turner, 1985a).
Jedną z cech wyróżniających teorię naukową jest jej
abstrakcyjność. Stwierdzenia wyrażone są w terminach ogólnych,
ponieważ ich celem jest wyjaśnienie danego zjawiska w każdym
czasie i miejscu. Na przykład słynny wzór Alberta Einsteina, L=
nic2, nie mówi nic na temat konkretnej emisji energii (L) ani ilości
materii (m), ani też o szybkości światła (c) w jakimś konkretnym
czasie; stwierdza jedynie, że energia, materia i prędkość światła są
powiązane ze sobą w każdym czasie, we wszystkich miejscach i
niezależnie od rodzaju energii. Jednym słowem owo rewolucyjne
równanie jest abstrakcyjne, ponieważ wznosi się ponad wszystkie
konkrety i stwierdza coś, co jest prawdą w każdym czasie i
miejscu w naszym świecie. Teorie socjologiczne również mogą
posiadać tę cechę. Na przykład, jak już wspominałem w
poprzednim rozdziale, Herbert Spencer (1874-1896) stwierdził, że
w miarę jak społeczeństwo się powiększa, jego członkowie coraz
bardziej różnicują się pod względem pełnionych w nim funkcji oraz
przynależności do rozmaitych grup, które następnie integrowane są
przez wzajemne powiązania i zależności oraz koncentrację władzy.
Teoria ta jest również abstrakcyjna, ponieważ nie dotyczy żadnej
konkretnej populacji w żadnym określonym czasie, lecz wszystkich
populacji, w każdym czasie i miejscu.
Drugą charakterystyczną cechą teorii naukowych jest to, iż
poddają się one sprawdzeniu. Niektórzy nawet głoszą, że są one
lak tworzone, by można było udowadniać ich fałszywość (Popper,
1959, 1969), ponieważ naszym celem jest poddawanie ich ciągłemu
sprawdzaniu, póki .nic przekonamy się, że nie można dowieść ich
fałszywości, a tym samym uznamy je za wiarygodne. Albowiem
jeśli dana teoria utrzyma się po atakach | danych empirycznych,
wówczas zostaje uznana za najlepsze w danym czasie wytłumaczę-
l
22 l
 
nie Funkcjonowania określonych zjawisk. Jeśli teorie wytrzymają
test czasu — to znaczy ponawiane wciąż próby ich obalenia—
wówczas zostają zaakceptowane jako prawdziwe, objaśniające
sposób funkcjonowania rzeczywistości (Poppcr, 1969).