art. 97 k.p.k. Projektowany przepis pozwala referendarzowi na wykonanie czynności sprawdzających jedynie wtedy, gdy czynność nie wymaga przeprowadzenia dowodu. Możliwość ta dotyczy zatem nieprocesowych czynności o charakterze przygotowawczym i pomocniczym. Wobec różnorodności tych czynności ich uściślenie w treści przepisu nie jest możliwe ani konieczne. Są to czynności związane z przygotowaniem sprawy do rozpoznania, m. in. korespondencyjne ustalanie intencji wnioskodawcy, badanie potrzeby przeprowadzania dowodu z akt lub dokumentów, zwracanie się o ich nadesłanie, precyzowanie danych personalnych, itd.
* Proj. art. 107 § 4 k.p.k. (uwaga RCL dotyczy możliwości nadawania przez referendarza klauzuli wykonalności, także po uprzednim ustaleniu przez niego ważności i skuteczności ugody zawartej w postępowaniu mediacyjnym).
Po pierwsze, zauważyć trzeba, że w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego dopuszcza się możliwość udziału wykwalifikowanych urzędników sądowych w procedurach o charakterze pojednawczym (wyrok z dnia 12 maja 2011 r., P 38/08). Po drugie, w Kodeksie postępowania cywilnego powierzono referendarzom (art. 781 § 11) nadawanie klauzuli wykonalności w odniesieniu do większości orzeczeń. Po trzecie wreszcie, nadanie klauzuli wykonalności ma charakter pochodny w stosunku do orzeczenia merytorycznego. Interesy stron zabezpieczone są nadto przez możliwość wniesienia sprzeciwu, który to środek ma istotne znaczenie także przy ocenie zgodności czynności powierzonych referendarzom z Konstytucją (zob. wskazany wyżej wyrok TK).
* Proj. art. 235 k.p.k. (uwaga RCL dotyczy wątpliwości co do powierzenia referendarzom możliwości wydawania decyzji w zakresie przeszukania pomieszczeń i zatrzymania rzeczy). Intencją autorów projektu nie było powierzanie referendarzom tego rodzaju decyzji. Treść art. 220 § 1 i 2 k.p.k. zdaje się przesądzać o niemożności jej dokonania przez referendarza. Świadczy o tym również brzmienie projektowanego art. 236 k.p.k. W celu usunięcia ewentualnej wątpliwości możliwa byłaby korekta proj. art. 235 k.p.k., przez wyłączenie możliwości dokonywania przez referendarza określonych czynności z rozdziału 25 k.p.k. lub wprowadzenie zapisu, że powierza mu się czynności, o których mowa w art. 231, art. 232 i art. 232a k.p.k. Komisja nie uznaje jednak tego rodzaju korekty za potrzebną, ponieważ zakres czynności powierzonych referendarzom kształtuje się jasno przy uwzględnieniu reguł wykładni systemowej.
* Proj. art. 236 k.p.k. Projektowany przepis art. 93a k.p.k. zakłada, że od postanowień wydawanych przez referendarza sądowego, które należą do kręgu postanowień, na które przysługuje zażalenie, może być wniesiony sprzeciw. W razie jego wniesienia postanowienie traci moc. Odnosząc to do treści proj. art. 236 k.p.k., uwzględniając nadto przedstawione powyżej stanowisko do uwagi związanej z proj. art. 235 k.p.k., stwierdzić trzeba, że na postanowienia i czynności referendarza z rozdziału 25 k.p.k. służyć będzie sprzeciw i to, zważywszy treść proj. art. 93a § 3 k.p.k., nie tylko stronom, ale także osobom, których postanowienie czy czynność bezpośrednio dotyczą. W tej sytuacji nie można uznać uwagi za zasadną.
* Proj. art. 489 § 1 k.p.k. w zw. z proj. art. 107 k.p.k. i proj. art. 492 § 1 k.p.k. Prowadzenie posiedzenia pojednawczego nie wchodzi, jak się wydaje, w granice sprawowania wymiaru sprawiedliwości, zastrzeżone dla sędziów. Do pojednania się stron dojść może także poza sądem, ponadto w cytowanym wyroku Trybunału Konstytucyjnego dopuszcza się możliwość uczestniczenia referendarzy w procedurach pojednawczych. Przy braku pojednania, skierowanie sprawy na rozprawę jest jedynie decyzją otwierającą proces wymiaru sprawiedliwości, zaś kwestia wyznaczania terminu rozprawy ma charakter techniczny. Decyzja w tym zakresie może być w każdej chwili zmieniona przez sędziego. Przypomnieć nadto trzeba o skutkach wniesienia sprzeciwu od decyzji referendarza.
W tej sytuacji nie można uznać uwagi za zasadną.