Uznaj�c istnienie wzajemnych zale�no�ci pomi�dzy r�nymi aspektami reformy walutowej, cz�onkowie �Grupy 20" doszli do nast�puj�cych kon-kluzji:� kursy...

Dzieci to nie książeczki do kolorowania. Nie da się wypełnić ich naszymi ulubionymi kolorami.

� usprawnienia wymaga proces wyr�wnywania dysproporcji w sytuacji p�atniczej poszczeg�lnych kraj�w. Stosowa� nale�y przy tym metody gwarantuj�ce likwidowanie w por� nadwy�ek i
niedobor�w w bilansach p�atniczych. W komu-, nikacie podkre�lono, �e przy usuwaniu tych dysproporcji wa�n� rol� odgrywa� powinny posuni�cia poszczeg�lnych pa�stw w dziedzinie ich
wewn. polityki gosp. Sporna sprawa ustalenie ..obiektywnych wska�nik�w" przy zmianach parytet�w okre�lonych walut nic zosta�a rozstrzygni�ta. Przekazano j� do zbadania ekipie ekspert�w,
powo�anej przez komitet zast�pc�w �Grupy 20".
� umocni� nale�y mi�dzynar. nadz�r nad p�ynnymi �rodkami p�atniczymi. Rola walut rezerwowych powinna ulec ograniczeniu. g�. za� �rodkiem rezerwowym sian� si� w przy-sz�oSci specjalne
prawa ci�gnienia (-�� SDR). Komitetowi zast�pc�w �Grupy 20" zlecono kontynuowanie bada� nad mo�liwo�ci� przywr�cenia og�lnej wymienialno�ci walut, przede wszystkim za� nad spraw�
konsolidacji d�ug�w zagr. USA, tj. niewymienialnych sald dolarowych, nagromadzonych przez banki centr. wielu kraj�w.
� komitet zast�pc�w zajmie si� r�wnie� spraw� kontroli ruchu lotnych kapita��w, powoduj�cych zak��cenia na �wiat. rynkach walutowych.
� uczestnicy narad waszyngto�skich ostrzegli przed nadu�ywaniem restrykcji w wymianie handl. jako metody poprawy sytuacji p�atniczej. W wypadku wprowadzenia przez jakikolwiek wysoko
uprzemys�owiony kraj kontroli nad ruchem kapita��w oraz wymian� handl., restrykcje te nic powinny by� stosowane wobec kraj�w rozwijaj�cych si�.
Cz�onkowie �Grupy 20" wyrazili zrozumienie dla stanowiska kraj�w Trzeciego �wiata zaniepokojonych obecn� sytuacj� i domagaj�cych si�
uwzgl�d-' nienia ich interes�w w przysz�ym systemie walutowym. W komunikacie podkre�lono, i� reformie
Walutowy kryzys 3845
systemu walutowego powinny towarzyszy� posuni�cia, zmierzaj�ce do przyspieszenia rozwoju gosp. i zwi�kszenia realnej pomocy dla kraj�w
Trzeciego �wiata. Ten fragment komunikatu sta-nowil odpowied� na formalny protest grupy 24 kraj�w rozwijaj�cych si�, wystosowany do Mi�-
dzynar. Funduszu Walutowego po paryskim spotkaniu tzw. rozszerzonego �Klubu l O". W dokumencie tym kraje rozwijaj�ce si� podda�y ostrej
krytyce metody post�powania najbogatszych pa�stw, kt�re w czasie ostatniego kryzysu walutowego we w�asnym szczup�ym gronie
podejmowa�y decyzje o kapitalnym znaczeniu dla ca�ego �wiata.
W opinii ekspert�w dop�ki USA nie doprowadz� do r�wnowagi swego bilansu handl., co jest zadaniem trudnym i d�ugofalowym (1973 ok. 7 mld
deficytu), kryzys w sytuacji walutowej w �wiecie kapitalist, b�dzie mia� charakter trwa�y. Dolar nie mo�e by� w tych warunkach wi�cej g�. uprzy-
wilejowan� walut� i nale�y go sprowadzi� do roli jednej z walut twardych MFW. T�em g�. kryzysu jest obecno�� w zagr. bankach poza USA ok.
80 mld d�., co jest dowodem, �e USA wydaj� za granic� znacznie wi�cej ni� stamt�d otrzymuj� (1972 import by� o 6,8 mld wi�kszy ni� eksport).
Komisja taryf celnych Senatu USA z 13 Tli 973 zwr�ci�a uwag� na rol� korporacji ponadnarodowych, kt�re posiadaj� kontrol� nad tak wielkimi
zasobami finansowymi, i� z �atwo�ci� mog� przyspieszy� b�d� wywo�a� mi�dzynar. kryzys walutowy, a dokonuj�c transferu nieznacznej cz�ci
swych zasob�w finansowych z jednego kraju do drugiego, wielonarodowe korporacje mog� z �atwo�ci� wywo�a� za�amanie si� ka�dej waluty.
Korporacje takie oraz prywatne instytucje finansowe dysponuj� dzi� si�� finansow� mog�c� sparali�owa� nawet dzia�alno�� walutow� bank�w
centralnych. W grudniu 1971 wielonar. korporacje i prywatne instytucje finansowe dysponowa�y aktywami warto�ci 268 mld d�. By�a to suma
dwukrotnie wi�ksza ni� rezerwy finansowe wszystkich centr. bank�w oraz mi�dzynar. instytucji finansowych. Jest rzecz� oczywist� � zdaniem
komisji Senatu USA � i� wystarczy transfer ma�ej cz�ci zasob�w finansowych wielonar. korporacji, aby spowodowa� kryzys walutowy w
okre�lonym kraju. Bior�c pod uwag� niemo�no�� wyeliminowania z mi�dzynar. �ycia gosp. wielonar. korporacji, raport komisji sugerowa�, by
rz�dy USA, kraj�w Wsp�lnego Rynku, Japonii i Kanady zastosowa�y ustawodawstwo, kt�re dozwala�oby: l. dzia�a� wielonarodowym
korporacjom jedynie w celu o-brony w�asnych aktyw�w, albo 2. zobowi�zywa�y do zaj�cia przez wielonar. korporacje postawy biernej,
nieruszania w�asnych aktyw�w, w sytuacji kiedy pojawiaj� si� oznaki zaburze� monetarnych na rynku �wiatowym.
Jednym z wyraz�w kryzysu by�y prowizorycznie uzgadniane i jednostronnie niedotrzymywane relacje kursowe (4,5t'/o amplituda waha�);
nast�pnie brak wsp�lnej polityki bank�w zachodnioeur. w stosunku do rynku niewymienialnych dolar�w (jedne powi�ksza�y swe zapasy
dolarowe robi�c interwencyjne zakupy, by nie dopuszcza� do obni�ki dolara, inne odwrotnie); wreszcie brak wsp�lnej polityki wobec ogromnej
masy wierzytelno�ci dolarowych (ww. 80 mld d�. amer.);
dyskutowano ich'przelanie do IMF lub konwersj� na d�ugoterminowe obligacje USA lub wykorzystanie na wykupienie z r�k amer. wielkich
przedsi�biorstw amer. w Europie. W ocenie poi. eksperta Z. Karpi�skiego:
,,Kryzys ods�oni� rzecz o zasadniczym znaczeniu dla przysz�ej podstawowej struktury systemu walutowego kapitalizmu. Ujawni�o si� bowiem, �e zburzone zosta�y oba filary, na kt�rych ustroi ten
opiera� si� przez ca�e 25-lecie. Z�oto � b�d�ce od wiek�w podstaw� system�w monetarnych � straci�o sw� dominuj�c� rol�, skoro znaczna i wzrastaj�ca cz�� nowej jego produkcji bywa
zu�ytkowana na cele zdobnictwa i przemys�u, pozostawiaj�c dla dop�ywu do skarbc�w bankowych ilo�ci niewsp�mierne do potrzeb jakie odpowiada�yby wzrastaj�cym obrotom mi�dzynar.
wymiany. Druga podstawa ustroju walutowego � nale�no�ci zagraniczne, w praktyce nale�no�ci dolarowe � ulega�a pewnego rodzaju samounicestwieniu, gdy ich nadmierny wzrost
doprowadzi� do nie-wymicnialno�ci na z�oto czy inne warto�ci. Upowszechni�o si� zatem przekonanie, �e ani dolar, ani �adna inna waluta nar. nie mo�e i nie powinna skutecznie pe�ni� funkcji
mi�dzynar. rezerwy walutowej i �e to miejsce powinny zaj�� inne warto�ci, w kt�rych banki centralne mog�yby lokowa� przej�ciowe nadwy�ki bilansu p�atniczego i z kt�rych mog�yby korzysta�
dla wyr�wnywania deficyt�w tego bilansu".